Δευτέρα 18 Αυγούστου 2014

ΠΙΛΑΛΑΣ- Live στον Αέρα, Φεβρουάριος 2006.

Το κείμενο που ακολουθεί, είναι ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΟ για ανηλίκους.


Αν είστε ανήλικος, παρακαλώ, να μην συνεχίσετε την ανάγνωση. Η κατανόησή του, απαιτεί ωριμότητα σκέψης, ικανότητα παρατήρησης χωρίς ταύτιση, και γνώσεις, για κάποιες ιδιαίτερες και περιθωριακές καταστάσεις. 



Σχέδιο του Ηλία Πολίτη, δείχνει , την περιέργεια του ανήλικου να γνωρίσει το Περιθώριο, αλλά και την άγνοια των "κρατούντων" για το Περιθώριο τι σημαίνει...

Η παράσταση ήταν μεγαλύτερη, αλλά εδώ παρουσιάζω το πρώτο μέρος, διάρκειας περίπου μίας ώρας. Είναι μια ευκαιρία να πούμε μερικά λόγια, για τον σημαντικό αυτό καλλιτέχνη τον Ζωρζ Πιλαλί, και για το έργο που παρουσίασε με τίτλο Θεοκωμωδία
Η Θεοκωμωδία, περιλάμβανε στοιχεία Ροκ, Μπλουζ, Ταχυδράματα και Ρεμπέτικα Τραγούδια. Όλα αυτά, κάτω από τη βασική σκέψη, ότι υπάρχει μια σύνδεση. Μερικοί ανεγκέφαλοι, αδημονούσαν να αρχίσει η παράσταση, για να ακούσουν όπως έλεγαν «τα τραγούδια με τα χασίσια, που βγάζουν πολύ γέλιο». Είναι κρίμα που ο Πιλάλας θεωρείται από κάποιους, σαν διασκεδαστής. Ο Ζωρζ Πιλαλί, δεν είναι μόνο πλάκα. Αν δεν είμαστε σε θέση να καταλάβουμε, τι ακριβώς εννοεί ο καλλιτέχνης, τότε καλύτερα να πηγαίνουμε σε άλλα, πιο εύπεπτα και πιο «ανώδυνα» θεάματα. 

Μάρκος Βαμβακάρης και John Lennon. Ρεμπέτικο και Ροκ. Παρόμοιοι ή εντελώς διαφορετικοί κόσμοι; 

Μία από τις αξιοσημείωτες προσπάθειες του Ζωρζ Πιλαλί (ή Πιλάλα), ήταν να «παντρέψει», να συνδυάσει δηλαδή, το Ρεμπέτικο με το Ροκ.
Το επιχείρημα, είναι δύσκολο, διότι, παρόλο ότι λέγεται πως οι δύο κουλτούρες είναι παρόμοιες, στην πραγματικότητα, είναι διαφορετικοί κόσμοι.
Έχουμε συνηθίσει να χαρακτηρίζουμε ως Ροκ, κάθε τι που αντιβαίνει στο νόμιμο ή είναι «καταραμένο». Δεν είναι έτσι.
Η νιότη, δεν είναι κατάρα.
Το Ροκ, είναι η έκφραση της νεότητας, ένας χώρος που μπορεί να περιέχει και αδιέξοδα, αλλά στα περισσότερα σημεία, υπάρχει  Έρωτας, Ποίηση, Σφρίγος και υψηλής ποιότητας Σκέψη.
Το Ροκ, δημιουργήθηκε από την αστική νεολαία.
Όμως το Ρεμπέτικο, είναι κάτι διαφορετικό, δεν είναι αποτέλεσμα νέων, αλλά ανθρώπων μεγάλης ηλικίας και κατά κανόνα, «παράνομων». Ο πληθυσμός του Ρεμπέτικου, είναι οι Μάγκες, και οι Μάγκες, δεν έχουν σχέση με μαθητές, ή φοιτητές, τους κύριους δηλαδή ζωοδότες, του Ροκ χώρου.
Η παρατήρηση, δεν έχει σκοπό, να αξιολογήσει κάποιο από τα δύο ως «καλύτερο», αλλά να δείξει, την καταγωγή του καθενός, το διαφορετικό κοινωνικό πλαίσιο και τελικά την διαφορετική φύση.
Και τα δύο αποτελούν Τέχνη. Αλλά το Ροκ είναι η Τέχνη της νεολαίας, ενώ το Ρεμπέτικο, η Τέχνη των κατατρεγμένων, φυλακόβιων, περιθωριοποιημένων.
Τι σχέση μπορεί να έχει η μία Τέχνη με την άλλη;
Μπορούν να «παντρευτούν»; Το ερώτημα, βάζει ένα δύσκολο πρόβλημα. Το πρόβλημα γίνεται δυσκολότερο, αφού εμπεριέχει και τον κίνδυνο να παρεξηγηθείς. Περιγράφοντας περιθωριακές καταστάσεις, περιγράφεις δραματικά, και τραγικά πρόσωπα. Είτε το κάνεις καλλιτεχνικά, είτε δημοσιογραφικά, μπορεί από κάποιους να κατηγορηθείς, ότι ...διαφημίζεις χασίσια. Το θέαμα λοιπόν, όταν είναι "περιθωριακό", δεν απευθύνεται σε ανήλικους ούτε ακόμα και σε ενήλικους, που δεν έχουν την ικανότητα να διακρίνουν. 

Μάνος Χατζιδάκις. Ο πρώτος διανοούμενος που υπερασπίστηκε το περιθωριακό Ρεμπέτικο και έδωσε τις σωστές κοινωνικές του διαστάσεις. 

Στο παρελθόν, υπήρξαν πολλοί σπουδαίοι καλλιτέχνες που γοητεύτηκαν από το Ρεμπέτικο. Γνωστότερο  παράδειγμα, ο Μάνος Χατζιδάκις. Ένας άλλος, από τον χώρο του Ροκ, ο Παύλος Σιδηρόπουλος, μας άφησε και σειρά τραγουδιών (Τα Μπλουζ του Πρίγκιπα) με ρεμπέτικο ύφος.
Ο Παύλος Σιδηρόπουλος, είχε τη σκέψη να «παντρέψει» το Ροκ με το Ρεμπέτικο. Δεν το έκανε τελικά, είτε γιατί δεν πρόλαβε, είτε γιατί δεν είχε αποφασίσει το πώς να το κάνει. Έτσι έμειναν τα τραγούδια του, τα ρεμπετοφανή εννοώ, σε μία κασέτα, που υποτίθεται ότι κάποτε θα τα παρουσίαζε όπως ήθελε αυτός, με ηλεκτρικά όργανα, ντύνοντάς τα με κάποιο τρόπο, με ροκ ρούχο. Επίσημα δεν τα παρουσίασε ποτέ. Και αν κάποιο τραγούδησε σε συναυλία (Παρέα με τον Άδη) το απέδωσε σαν ποίημα, σαν απαγγελία, δεν έβαλε όργανα.
Με τη σχέση Ροκ και Ρεμπέτικου, καταπιάστηκε, έστω αποσπασματικά, και ο Πουλικάκος.
Ο Πιλάλας, είναι ο πρώτος, που έφερε μια ολοκληρωμένη πρόταση. Μπορεί, να διαφωνεί κανείς με το αποτέλεσμα, αλλά η πρόταση αυτή υπάρχει, και είναι ολοκληρωμένη. 



Ο Μπάτης (στο κέντρο) και στο Καφενείο του. Ταμπέλα μας πληροφορεί για το Καφενείον "Η Οδός της Απελπισίας", ιδιοκτησίας...Zorz Bate.

Η βασική σκέψη του Πιλάλα, είναι να βάλει στη ροκ σκηνή και τον ρεμπέτη, και μάλιστα τον Μπάτη.
Τον θαυμάζει τον Μπάτη, είναι έντονα επηρεασμένος από αυτόν. Τούτο φαίνεται και από το όνομα, που διαλέγει, το Ζωρζ Πιλαλί, κατά το Ζωρζ Μπατί, που χρησιμοποιούσε ο Μπάτης.
Στον Εναρκτήριο Λόγο, της παράστασης, ο Πιλάλας, αναφέρεται στον Μπάτη με τα εγκωμιαστικά λόγια :

Χοροδιδάσκαλος και τεκετζής, ουράνιος χασιστής, εν τη πενία του αυτάρκης, ευτυχής, και στη μαστούρα του ευγενής....

Τα δύο πρώτα τραγούδια της παράστασης, είναι τα καλύτερα του Μπάτη: Θέλω να γίνω Μπουφετζής και Ζεμπεκάνο Σπανιόλο.
Το Θέλω να γίνω Μπουφετζής, στηρίζεται στη μελωδία του αμερικάνικου χριστιανικού ύμνου When the Saints Go Marching In, και αυτό είναι αρκετά παράξενο, αφού δεν μπορούμε να καταλάβουμε το πώς αυτή η άσπιλος μελωδία έφθασε να διασκευαστεί από τον Μπάτη, σε  χασικλίδικο άσμα. 

Τετράς η Ξακουστή του Πειραιώς. Από αριστερά, Όρθιοι: Μάρκος Βαμβακάρης, Ανέστης Δελιάς (Αρτέμης), Καθιστοί: Στράτος Παγιουμτζής, Γιώργος Μπάτης. 

Το άλλο τραγούδι, είναι το Ζεμπεκάνο Σπανιόλο, γνωστό και με τον τίτλο Ζούλα σε μια βάρκα μπήκα.
Στο τραγούδι αυτό, αναφέρονται τα πρόσωπα των Μπάτη, Μάρκου Βαμβακάρη, Στράτου Παγιουμτζή και Ανέστη Δελιά (Αρτέμης), το βαρύ δηλαδή πυροβολικό, του Ρεμπέτικου στον Πειραιά, στα προπολεμικά χρόνια. Οι τέσσερις είχαν σχηματίσει κομπανία που έμεινε με το όνομα «Τετράς η Ξακουστή του Πειραιώς». Στο τραγούδι, περιγράφεται ο Μάρκος Βαμβακάρης να οδηγείται ζούλα (κρυφά δηλαδή) στη σπηλιά του Δράκου (σπηλιά στην παραλία του Κερατσινίου). Η σπηλιά αυτή, όπως και άλλες, χρησίμευε ως καταφύγιο, όπου μπορούσαν να καπνίσουν τον ναργιλέ τους χωρίς τον φόβο χωροφυλάκων.
Ένα κείμενο του Πιλάλα, που παρεμβάλλεται μεταξύ των τραγουδιών (Κούλης ο Εστιγμένος) είναι κι αυτό ρεμπέτικης κοψιάς, αφού περιγράφει (κωμικά πάντως) έναν Μάγκα. Το τρίτο τραγούδι (Άμα το λέει η σούφρα σου), είναι γραμμένο από τον Πιλάλα, αλλά είναι φανερό πως φέρνει την αύρα του Μπάτη. Συσχετίζεται πάντως με τον Πουλικάκο, και αυτή είναι η πρώτη καθαρή αναφορά στο Ροκ. Και εδώ κλείνει το πρώτο κεφάλαιο, το Ρεμπέτικο, και περνάμε στο Ροκ.
Θα τολμήσω να κάνω μια παρατήρηση. Κατά τη γνώμη μου, υπάρχει ένα πρόβλημα. Το Ρεμπέτικο έκλεισε γρήγορα, ήθελε κάτι ακόμα. Αν η σύνδεση, το πέρασμα, γίνεται μόνο μέσω μαστούρας, πτωχοποιείται και το Ροκ και το Ρεμπέτικο.
Το Ρεμπέτικο, δεν ήταν αποκλειστικά ένας ψυχαγωγικός χώρος χασισοποτών φουκαράδων. Υπήρχε και η άλλη πλευρά, η κοινωνική αδικία, η διαμαρτυρία, ο έρωτας. Αν δεν υπάρχουν και αυτά τα χαρακτηριστικά, και μείνουμε μόνο στις αναφορές στα χασίσια, το αποτέλεσμα μπορεί να βγάζει γέλιο, αλλά, καλλιτεχνικά, η βάρκα μπατάρει.
Αν πούμε ότι στα Μπλουζ του Πρίγκιπα, ο Σιδηρόπουλος επιχειρεί να δώσει ένα Κύκλο Ρεμπέτικου, βλέπουμε πως δεν έμεινε μόνο στα χασίσια. Μας έδωσε και την άλλη διάσταση, έγραψε τη Γομολάστιχα και το Μπλουζ του Εργατόπαιδου.
Αυτό το λέω, καλοπροαίρετα στον Πιλάλα, ενδιαφέρομαι  για το έργο του.
Ένα έργο που θεωρώ σημαντικό και όχι μόνο κωμωδία. Σίγουρα υπάρχει και δράμα και τραγωδία ακόμα.
Αυτό άλλωστε βγαίνει και από τη συνέχεια.
Στο Βετεράνοι των Λεωφορείων, υπάρχει η εικόνα της γυναίκας με το μαρξιστικό αμπέχωνο, που αποφασίζει να αφήσει την «Λεωφόρο Απόντων» (!!!!) και να ταξιδέψει στις μακρινές Ινδίες για να γνωρίσει άλλες φιλοσοφίες.  
Τα επόμενα τραγούδια μας φέρνουν άλλα πορτραίτα. Ιδιαίτερα ο Παλιάτσος, σε στίχους Πιλάλα, συγκλονίζει. 

Εν κατακλείδι, θέλω να πω, ότι η παράσταση του Πιλάλα Θεοκωμωδία, όπως την παρακολούθησα εκείνο το βράδυ της 25ης Φεβρουαρίου 2006 στο κλαμπ ΑΕΡΑΣ, ήταν από τις καλύτερες. Και –κατά τη γνώμη μου- θα ήταν πολύ καλύτερη αν είχε, στην αναφορά στο Ρεμπέτικο, και κάποια άλλα στοιχεία. 

5 σχόλια:

  1. ΄΄Ο Παύλος Σιδηρόπουλος, είχε τη σκέψη να «παντρέψει» το Ροκ με το Ρεμπέτικο. Δεν το έκανε τελικά, είτε γιατί δεν πρόλαβε, είτε γιατί δεν είχε αποφασίσει το πώς να το κάνει. Έτσι έμειναν τα τραγούδια του, τα ρεμπετοφανή εννοώ, σε μία κασέτα, που υποτίθεται ότι κάποτε θα τα παρουσίαζε όπως ήθελε αυτός, με ηλεκτρικά όργανα, ντύνοντάς τα με κάποιο τρόπο, με ροκ ρούχο. Επίσημα δεν τα παρουσίασε ποτέ. Και αν κάποιο τραγούδησε σε συναυλία (Παρέα με τον Άδη) το απέδωσε σαν ποίημα, σαν απαγγελία, δεν έβαλε όργανα. ΄΄

    καπου ειχα διαβασει οτι πηγε ο παυλος με τα ρεμπετοροκ τραγουδια του στην δισκογραφικη και εκεινη τα απερριψε..η αληθεια τελικα ειναι η παραπανω ή οντως ΄΄εφαγε΄΄ πορτα απο την δισκογραφικη για τα συγκεκριμενα τραγουδια?υπαρχει καποια αποδειξη οτι ετσι εγινε οπως το λεει το αρθρο?το ειπε προφορικα σε καποιον? γιατι στο ιντερνετ αναφερεται οτι η δισκογραφικη η ιδια αρνηθηκε να τα βγαλει..τελικα ποια ειναι η αληθεια?

    οσο για τον πιλαλα πολυ καλος.τον παρακολουθησα προπερσι στο κυτταρο και στο μπετον.βεβαια ο παυλος θα ελεγε οτι η καθαρευουσα δεν αρμοζει στη συγχρονη πραγματικοτητα...στους παλαιοτερους σιγουρα ο πιλαλας θα αρεσει περισσοτερο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. καποια παλια ηχητικα ντοκουμενα και μαρτυριες με τις συνεχειες τους απο διαφορους καλλιτεχνες θα μπουν καποια στιγμη ή να μην περιμενουμε?επειδη εχει περασει και κανα 7μηνο απο τοτε και τα ξεχασαμε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Μανωλη γεια, πολυ καλη η προσπαθεια σου. Ξερεις μηπως αν υπαρχουν ηχογραφήσεις του Πιλαλί με τον Bob Brozman;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Μανωλη καλησπερα τι γηνεσαι ραδερφε ολα καλα,ενταξει γιατον Ζωρζ τινα πρωτοθυμηθω η' ναπω,απτους καλητερους γενικα του ροκ χωρου τις τελευταιες 3δεκαετιες κ βαλε.Το μονο στεναχωρω γιαμας πουτων γουσταρουμε εινοτι λογο προσωπικων του προβληματων κ καταστασεων πουχε,πουθαταν τουλαχηστον αγενες απομερους μου ναναφερω γιανατομο πουκτημω κ σεβομαι οχι μονο ως μουσικο αλλα κ ως ανθρωπο(τυχαινει ναχουμε 1κηνο φιλο αρκετα χρονια αλχουμε βρεθει κιαπο κοντα μετον Πιλαλα 3-4 φορες κ ταχουμεπει),εινοτι εχει βγαλει μονο3δισκους.Το Επιθυμια82,το LIVE86 κ το Θεοκωμωδια94.Δεπηραζει ομως γιατι μεχει ανταμηψει κ με το παραπανο μετις δεκαδες συναυλιες του πουχωπαει απτις αρχες του90 κ μεχρι προσφατα.Οχι δενειμουν απαυτους που σωστα λες φιλε Μανωλη οτι πηγαιναν κ πανε ακομα γιανακουσουν τα τραγουδια με τα χασισια που βγαζουν γελιο(αν κ εν ενεργεια τοξικομανης απο τοτε κ μεχρι πριν 1χρονο πουμεπηραν στοπρογραμα κ χωρηγουμαι τη νομιμη τρογκα τουκρατους πουλεγεται βουπρενορφινη),ειχαδει κεγω πολλους τετοιους τυπους σαρκετες συναυλιες του Πιλαλι(πολλες απαυτες με τον Πουλικα)που οχι μονο δεξεραν πολλα τραγουδια των προαναφερθεντων αλλα κιοτι δυθεν ταχαμου Σιδιροπουλικοι αυτοι ζηταγαν νατους παιξουν τραγουδιατου(ο Ζωρζ παντα με τον πανεξυπνο τροποτου τους ελεγε οτι θατα παιξουμε ολα παιδια,βεβαια παιζαν οτιθελαν αυτοι γραφωνταςτους).Κ ναφανταστεις οτι στα τυμπανα ηταν ο Δαριβας κ δεν των αναγνωρειζαν παρα ρωτουσαν ποιος ειναυτος σταdrums που παιζει καλα.Εγω τονειδα για πρωτη φορα στις αρχες του90 κ παρολο πουχα τους 2δισκους του εντυπωσιαστηκα απτην σκηνικητου παρουσια,τα ταχυδραματα αλλα κιαπτην ικανοτητατου ναπαιζει διαφορα ενχορδα οργανα μαρκετη δεξιοτεχνια.Ημουν κεγω στη συναυλια το φλεβαρη του06 κιοταν ακουσα τηδιασκευη στον Παλιατσο εμεινα αναυδος,ισως καλητερη κιαπτου Ντυλαν οπως λες.Τωρα για το παντρεμα θαμου επιτρεψεις ναχω μιαλλη αποψη για καποια πουλες αν κ στα πιο πολλα εχεις δικιο φιλε.Παιρνω το θαρρος της γνωμησμου γιατι οσο καιρο ασχολουμαι με το ελληνικο ροκ κ το ροκ γενικοτερα τιν ιδιο την ψαχνω κ με το ρεμπετικο.Αγοραζωντας πολους δισκους κ cδ του Βαμβακαρη κ των αλλων τις Ξακουστης Τετρας(δυστηχως ο Δελιας προλαβε ναβγαλει μονο ενα),του Γιοβαν Τσαους κ.α αλλα κ διαβαζωντας αρκετα βιβλια οπως την αυτοβιογραφια του Μαρκου,τα βιβλια του Πετροπουλου,τουΦερρη κ.α.Ο Πιλαλας ταπαντρεψε μιαχαρα μετην δισκευη του Μπαμπη του Φλου στοΘεοκωμωδια.Συμφωνω μαζισου οτι το ροκ ειναι η εκφραση της νεοτητας κενας χωρος οπου υπαρχει ερωτας,ποιηση κτλ αλλα κ η Ξακουστη Τετρας νεοι 20-30 χρονων,ο Μαρκος στο βιβλιοτου λεει οτι επιασε το μπουζουκι 10ετων κιαρχησε ναπαιζει σε ταβερνες απτα 20,ο Ανεστος πεθανε κατω απτα 30.Το ροκ εν τη γεννεσητου με τα μπλουζ αλλα κ στα επομενα χρονια υπηρξε αρκετες φορες κ η Τεχνη των κατατρεγμενων,των φυλακοβιων κ των περιθωριοποιημενων ακομα κ των παρανομων αμαθες.Αλλα μενα τροπο διαφορετικο παμα τον δεις με μιαλλη ματια πουμαι σιγουρος οτι τηνεχεις μιας κ εισαι πιο εμπειρος κ καλυτερα πληροφορημενος απομενα οσο αναφορα το ροκ κ τη μουσικη γενικοτερα θαδεις.Ειναι κατι σαν κιαυτο που πολυ ευστοχα ειχες γραψει στο βιβλιοσου(των ηρωων του τρομου)οτι δενειναι ενας χωρος υποκοσμος αλλα αποκοσμος.Βεβαια αυτο τοθεμα παιρνει πολυ κουβεντα κεγω ειδη θασταχω πρηξει μολαυτα.Ενκατακλειδι ενα παραπονο,παλαιοτερα πριν βγαλεις το blog σου ησουνα η καλητερη ακρη γιαμενα στοναβρησκω σπανια τραγουδια τουΣιδιρο,του Πουλικα κ.α επειδη ταναιβαζες στο yτ κετσι μπορουσα ναταπερασω σενα στικακι κενα τακουω κεκτος κομπιουτερ τωρα μετο νεο συστημα πουχεις φτιαξει δεμπορωνατοκανω,επεισης για καποιον πουσουλεει γιατιλες οτι ο Πετριδης μπαινοβγαινε στα ψυχιατρεια κιοχι σε κεντρα απεξαρτησεις θατου ελεγα οτι τοτε δενυπηρχαν πολλα κεντρα παρα πηγενανε οι τοξικομανοις σε λιγες ιδιοτικες κλινικες οπως το Κασταλια του Λυμπερη πουταν ψυχιατρειο αλλα ειχε αρκετα δωματια για χρηστες(ειχα κατσει κεγω για 2-3μηνες γυρω στο97 κ μουλεγαν κατι παλαιοι νοσοκομοι οτι θυμωνταν τη φαση με των Παυλο,τον Βασιλη κ των Χανδρινο).Νασαι καλα ραδερφε αν κ μεχεις αφησει στηδιαιτα μετα ποιηματα τηςΓιολας,θελω να ελπιζω οτι συν τοχρωνο κατι θακανεις,ταλεμε.πανος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ευχαριστω φιλε για την απαντηση οσον αφορα τον πετριδη και τα ψυχιατρεια.

      Διαγραφή