Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2016

Η μάχη του Ποπ και του Ροκ

Το περίφημο εξώφυλλο του άλμπουμ, Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band, του συγκροτήματος The Beatles. Έργο του ποπ αρτ καλλιτέχνη, Sir Peter Thomas Blake.


Υπήρξε εποχή που όλα τα καλά, ήταν Ποπ.
Κάθε ωραίο, επαναστατικό και νεανικό χαρακτηριζόταν ως Ποπ, και πήγαινε πρόθυμα να περιβληθεί, λίγο από την ομορφιά της Ποπ Αρτ, τον δυναμισμό των Rolling Stones και την εκπληκτική μουσική των Beatles.
Ήρθε όμως κάποτε ο καιρός, που ο όρος εξέπεσε, από τιμητικός, έγινε μειωτικός, και σε ότι αφορά στη μουσική, ως Ποπ άρχισε να χαρακτηρίζεται το καλλιτεχνικά ευτελές ή κάτι που ήταν ευχάριστο αλλά, χωρίς αξιόλογη ιδεολογία.
Ο επαναστάτης που κάποτε δήλωνε περήφανος «Είμαι Ποπ», άλλαξε σκούφια και  όνομα, φωνάζοντας «Είμαι Ροκ».
Πότε και πού έγινε αυτή η αλλαγή; 
Βεβαίως η αλλαγή αρχίζει στο εξωτερικό, αλλά η παρούσα μικρή αναφορά, εξετάζει τα ντοκουμέντα που δείχνουν, το πώς εξελίχθηκε στην Ελλάδα.




Φωτο από αριστερά: Φαληρέας, Σαββόπουλος, Μπέλλου.

Στην Ελλάδα, η πρώτη επίθεση στον όρο Ποπ, σημειώνεται τον Αύγουστο του 1972, όταν ο Τάσος Φαληρέας, με γράμμα του στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ, απαξιώνει τον Ντέμη Ρούσσο, χαρακτηρίζοντάς τον «Ποπίστα», ενώ ταυτόχρονα υπερασπίζεται μια άλλου είδους μουσική που έχει κατά τη γνώμη του, καλλιτεχνική αξία και επαναστατικότητα, και την οποία ονομάζει Ροκ. Το γράμμα αυτό, προκάλεσε τεράστια εντύπωση, αφού ο Τάσος Φαληρέας, ήταν ένας γκουρού, ας πούμε ο Γενικός Γραμματέας του νεανικού κόμματος, έτσι που ό,τι έλεγε, γινόταν γραμμή. 
Από τον Αύγουστο του 1972 και μετά, τα καλύτερα συγκροτήματα, υιοθετούν τον καινούργιο όρο Ροκ.
Η αλλαγή του ονόματος της νεανικής επανάστασης, από Ποπ σε Ροκ, γίνεται σταδιακά, το Ποπ, ως όνομα τιμητικό, υπάρχει σε κάποιους και μετά την πτώση της χούντας, αλλά σίγουρα στην εποχή της Ροκ Αναζωπύρωσης, κερδίζει παντού, το όνομα Ροκ.


Αναφορά για Ρεσιτάλ Ποπ, καθώς και 
τα ΝΕΑ ΤΗΣ ΠΟΠ, στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ 4ης Μαίου 1972.

1.Η Εποχή του Ποπ

Στο μεγαλύτερο διάστημα της Εποχής της Δικτατορίας, η νεανική ενέργεια, ονομαζόταν Ποπ. Μέχρι και το 1972, η λέξη Ροκ, δεν υπήρχε, ή όταν κάποιοι σπανίως την ανέφεραν, εννοούσαν κάτι το παλιό, το προηγούμενο Ροκ εν ρολ του 50.
Ο ίδιος ο Φαληρέας, ονόμασε το θρυλικό μαγαζί του Ποπ (Pop 11), βαφτίζοντας έτσι, πρώτος αυτός, τη νεανική επανάσταση, όπως εκδηλωνόταν στα πρώτα χρόνια της χούντας. 




Αλλά και ο ιστορικός δίσκος, που κυκλοφορεί το 1971, ΖΩΝΤΑΝΟΙ ΣΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ, έχει υπότιτλο: Η Ποπ στην Αθήνα.
Η αρθρογραφία στα περιοδικά, μιλά για τα Φεστιβάλ Ποπ (έτσι χαρακτηρίζεται τότε και το Γούντστοκ), και ονομάζει όλα τα νέα συγκροτήματα, Ποπ.
Ο Γιάννης Πετρίδης, έχει στήλη στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ, με τίτλο ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΠΟΠ, και στην μεγάλη έρευνα που κάνει (σε πολλά τεύχη του περιοδικού, 1971 με 1972), για τα ΠΟΠ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ στην Ελλάδα, αποκαλύπτεται ότι με τον όρο αυτό, εννοούνται τα νέα σχήματα, που σνομπάρουν τα Ιταλικά και Γαλλικά τραγούδια. 

Το συγκρότημα ΠΕΛΟΜΑ ΜΠΟΚΙΟΥ, στην παρουσίασή του στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ, αναφέρεται ως συγκρότημα Ποπ (τεύχος 5 Μαίου 1971).

Είναι φανερό, ότι ως Ποπ θεωρούνται τα ιστορικά σήμερα ψυχεδελικά συγκροτήματα της εποχής (ΠΕΛΟΜΑ ΜΠΟΚΙΟΥ, Εξαδάκτυλος, Poll, MORKA κλπ), ενώ τα εναπομείναντα της Χρυσής Νεολαίας, δεν απολαμβάνουν τέτοιο χαρακτηρισμό.
Στη διάρκεια της έρευνας, ξεσπά και ένας πόλεμος των παλιών και των νέων, σχετικά με το ποια μουσική είναι καλύτερη.
Ο Τάκης Αντωνιάδης, για παράδειγμα των Σάουντς, στο τεύχος της 9ης Ιουλίου 1971 του περιοδικού, προκαλεί δηλώνοντας πως την μουσική Ποπ, δεν την δέχεται ο κόσμος, και είναι καταδικασμένη να σβήσει. Χαρακτηριστικά αναφέρει...

Θα παίζαμε κι εμείς Ποπ, αν την δεχόταν ο κόσμος, αλλά δεν την δέχεται...

Ανοίγει ένα θέμα, ένας θεωρητικός καυγάς, που κρατάει πάνω από ένα χρόνο, και που φανερώνει πως ο όρος Ποπ, διεκδικείται από τα ψυχεδελικά συγκροτήματα, σαν λέξη που περιγράφει την δική τους κουλτούρα. 




Φωτο από τη συνέντευξη Πουλικάκου στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ (τεύχος 20 Ιουλίου 1972).

Τον επόμενο χρόνο (1972), ο Γιάννης Πετρίδης, παίρνει συνέντευξη και από τον Δημήτρη Πουλικάκο, αρχηγό τότε του Εξαδάκτυλος. Χαρακτηριστικό το απόσπασμα, από τα λεγόμενα του Πουλίκα...

«Ποπ σαν να βγαίνει ο φελλός από το μπουκάλι. Η μουσική που μας εκφράζει σήμερα, είναι Ποπ. Όπως Ποπ ήταν και ο Μπετόβεν στην εποχή του..

Στην συνέντευξη αυτή, ο Δημήτρης Πουλικάκος, αναφέρει και τον όρο «Ροκ μουσική», που την ταυτίζει όμως, με την Ποπ.

Αυτή η αναφορά, της λέξης Ροκ, όχι με την έννοια του παλιού ροκ εν ρολ, αλλά ως κάτι το νέο που συνδέται με τη Βρετανική Εισβολή και το Καλοκαίρι Αγάπης, αποτελεί μία από τις πρώτες, που γίνονται στην Ελλάδα.
Ταυτόχρονα, στην μουσική δημοσιογραφία της εποχής, παρατηρείται και μία δειλή παρουσία, και του όρου «μουσική underground». Το καλοκαίρι του 1972, κατά κανόνα, το νεανικό φαινόμενο ονομαζόταν ακόμα Ποπ, και ως συνώνυμα αυτού, έμπαιναν τώρα (από κάποιους λίγους, σποραδικά), το Ροκ και το underground.

2.Το γράμμα του Φαληρέα

Το γράμμα του Φαληρέα, εμφανίζεται μετά από συνέντευξη, που έδωσε στα ΕΠΙΚΑΙΡΑ, ο Ντέμης Ρούσσος.
Συγκεκριμένα, στο τεύχος της 27ης Ιουλίου 1972, ο Ντέμης είχε δηλώσει πως δεν του αρέσουν οι Rolling Stones.
Ο Φαληρέας, εξοργίζεται από τη δήλωση και γράφει στο περιοδικό:

«Ο κύριος Ρούσσος, και οι των Παρισίων Ποπίστες, διάλεξαν φυσικά τον εύκολο δρόμο και δεν χρειάζεται κιόλας να καμαρώνουν, ούτε να εκφέρουν κρίσεις για πράγματα που δεν έχουν τις εγκεφαλικές δυνατότητες να κατανοήσουν...»

Στο γράμμα, αναφέρει επίσης, πως στις χώρες που υπάρχει πραγματικό Ροκ, ο Ντέμης Ρούσσος, δεν επιβιώνει. Και καταλήγει πως υπάρχουν δίσκοι στην Ελλάδα, που δείχνουν τι σημαίνει Ροκ, μουσικά και ιδεολογικά.

Αυτό το γράμμα, άναψε φωτιές, και με κάποιο τρόπο απαξίωνε τον όρο Ποπ, αφού η αναφορά «Ποπίστες», υπονούσε ελαφρά μουσική χωρίς ιδεολογία.
Ήταν η πρώτη φορά, που υποδεικνυόταν ο στιβαρός όρος Ροκ, για να χαρακτηρίσει συγκροτήματα, σαν τους Rolling Stones, στο εξωτερικό, αλλά και σαν τους ΠΕΛΟΜΑ, Εξαδάκτυλο και Socrates, στην Ελλάδα.
Και τα τρία αυτά ελληνικά συγκροτήματα, σημειώνονταν στο γράμμα, ως παραδείγματα που δεν είχαν καμία σχέση με τους Ποπ Aphrodites Child.
Μετά από αυτό το γράμμα του Φαληρέα, κάτι που συζητήθηκε τότε πολύ, όλο και περισσότεροι εγκαταλείπουν τον όρο Ποπ.

Βεβαίως, το πέρασμα από το Ποπ στο Ροκ, δεν έγινε μόνο από το γράμμα. Η τάση αυτή, να εγκαταλείπεται ο όρος Ποπ, σημειωνόταν ήδη στο εξωτερικό, τα μουσικά πράγματα του οποίου γνώριζε καλά ο Φαληρέας.
Αλλά οπωσδήποτε, αυτή η επιστολή, δηλώνει ένα σημείο καμπής, και αποτελεί ένα ωραίο ντοκουμέντο, στην μελέτη της ιστορίας της ελληνικής ροκ νεολαίας.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου