ΗΡΑΚΛΗΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ- Σε Άλλους Κόσμους. 1973

Ο Ηρακλής Τριανταφυλλίδης, με την κόρη του Ειρήνη (Φωτογραφία Μ.Νταλούκας, 1987)

Το άλμπουμ του Ηρακλή Τριανταφυλλίδη «Σε Άλλους Κόσμους», κυκλοφόρησε το 1976, όμως, αποτελεί έργο της Εποχής της Δικτατορίας, αφού γράφτηκε το Καλοκαίρι του 1973, και πρωτοπαρουσιάστηκε στο κλαμπ 11^η ΕΠΟΧΗ, τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς.

Αποτελεί έναν εξαιρετικό Ύμνο στην ψυχεδελική νεολαία, και ένα από τα βασικότερα τεκμήρια που έχουμε, για να ερμηνεύσουμε τη διάθεση, της συγκεκριμένης κουλτούρας. 

Ο Ηρακλής Τριανταφυλλίδης, είναι τότε, φοιτητής της Οδοντιατρικής Σχολής, και μάλιστα, συμμετέχει στην Εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Δεν είναι κομματικά ενταγμένος. Ιδού λοιπόν, ένα από τα παραδείγματα που μας δείχνουν ότι, το Πολυτεχνείο δεν έγινε μόνο από τους κομματικά ενταγμένους, αλλά και από τους ανένταχτους, που αυθόρμητα κινήθηκαν κατά του χουντικού καθεστώτος. Το γεγονός ότι είναι και ψυχεδελικός, καταρρίπτει επίσης, και την «θεωρία» που μας παρουσίασαν κάποιοι ανιστόρητοι, που με θρασύτητα έγραψαν (και συνεχίζουν να γράφουν), ότι οι έλληνες ψυχεδελικοί, ήταν τύποι ανόητοι, και «το μακρύ χέρι» των Συνταγματαρχών. 

Η ηχογράφηση του δίσκου, έγινε μετά την πτώση της χούντας, εφόσον τα τραγούδια αυτά, ήταν απαγορευμένα από τη λογοκρισία. Ο λογοκριτής Δημήτρης Χρονόπουλος (που τελευταία κάποιος μας τον παρουσίασε σαν προοδευτικό (!)), ενεργώντας για λογαριασμό του Ιωαννίδη, είχε βάλει το απαγορευτικό, αντιλαμβανόμενος ότι τα τραγούδια αυτά, σήκωναν άνεμο Ελευθερίας. Ο Ηρακλής Τριανταφυλλίδης, και λόγω της συμμετοχής του στο Πολυτεχνείο, και λόγω των τραγουδιών που συνέχιζε να παρουσιάζει αγνοώντας την απαγόρευση, γρήγορα "σταμπαρίστηκε", και για να αποφύγει δυσάρεστες συνέπειες, κατέφυγε στη Γερμανία, τον Ιανουάριο του 1974.

Ο δίσκος λοιπόν, ηχογραφήθηκε το 1975 και κυκλοφόρησε το 1976. Για την ιστορία του δίσκου, παραθέτω απόσπασμα συνέντευξης του Ηρακλή Τριανταφυλλίδη, που μου παραχώρησε τον Απρίλιο του 2005...

Λίγα λόγια για τα τραγούδια του δίσκου.

Για την καλύτερη κατανόηση, δίνω ένα μεγάλο μέρος από τα τραγούδια,  και γράφοντας τους τίτλους που εκφράζουν την πραγματική τους διάθεση.

Το πρώτο τραγούδι έχει τίτλο «Μια Φυλακή» και θέτει αμέσως το πλαίσιο. Δεν μπορώ να μην το αντιστοιχήσω με το γνωστό ποίημα του Καβάφη «Τείχη».

Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ

μεγάλα κ’ υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·
διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.
A όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.
Aλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.
Aνεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω.

Τα Τείχη του Αλεξανδρινού Ποιητή, είναι παρόμοια με την Φυλακή του Τριανταφυλλίδη. Στον Καβάφη, ο άνθρωπος κλείνεται εντός των Τειχών , χωρίς όμως προηγουμένως να έχει ακούσει «ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον». Ο στίχος δεικνύει, ότι ο ίδιος είναι ο κτίστης. Το ίδιο ακριβώς υπάρχει και στη Φυλακή...

Μόνοι μας χτίσαμε μια φυλακή στο νου μας

χρυσό πουλί σκλαβώσαμε εκεί τη θέλησή μας

Αυτή η ερμηνεία του εγκλωβισμού, αποκαλύπτει την ψυχολογία της ψυχεδελικής νεολαίας, που διαφέρει ριζικά από την κομματική άποψη, σύμφωνα με την οποία, οι κτίστες των Τειχών, είναι, κατά κανόνα, οι ...Αμερικάνοι. 

Στην σκέψη των ψυχεδελικών, κτίστες και φύλακες, δημιουργούνται και από εξωτερικούς παράγοντες αλλά και από τη μίζερη εσωτερική σκέψη, η οποία και καραδοκεί, σαν «ξεχασμένο πηγάδι» να μας ρουφήξει. Το αίτημα της Ελευθερίας, συνεπώς επεκτείνεται,  και ζητά όχι μόνο την πτώση της Δικτατορίας, αλλά την πτώση κάθε είδους Δικτατορίας. 

Ο Ηρακλής Τριανταφυλλίδης και το συγκρότημά του ΛΕΡΝΑΙΑ ΥΔΡΑ. Κλαμπ Καζάμπρα, στην Πλάκα. Φωτογραφία Χαρά Πελεκάνου, 1978.

Η προηγούμενη παρατήρηση, είναι βασική ως προς την αξιολόγηση της ποιότητας της ανένταχτης νεναικής σκέψης. Πολλοί, νομίζουν πως οι κομματικοί ήταν οι μόνοι, που υπερασπίστηκαν την Ελευθερία. Μια τέτοια αντίληψη, απαξιώνει τον ρόλο της Τέχνης, αφού δεν την θεωρεί πηγή απελευθερωτικής δύναμης, όταν  δεν είναι κομματικά στρατευμένη.

Το δεύτερο τραγούδι, δεν έχει λόγια. Πρόκειται για ένα μουσικό σχεδίασμα (τι πιάνο παίζει ο ίδιος ο συνθέτης), που βγάζει μια διάθεση για «έκρηξη» όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Τριανταφυλλίδης. Ονόμασα αυτή την έκρηξη «Σχέδιο Δραπέτευσης» αφού ακολουθεί τη «Φυλακή» και μας εισάγει στο «Θέλω να Ταξιδεύω».

Τρίτο το «Θέλω να Ταξιδεύω».

Δεν αντέχω άλλο τη Φυλακή

Δεν θέλω ρίζες στα πόδια και στη σκέψη

Θέλω να ταξιδεύω

Ας μείνουμε λίγο σε αυτό το τραγούδι. Και η ιδέα του «Ταξιδιού», είναι κοινή στην ψυχεδελική νεολαία. Είναι μια κίνηση για κάτι πέρα από το κοινότoπο, και το τετριμμένο. Η αναζήτηση δηλαδή της Ομορφιάς. Η ιδέα, αν και κοινή, δεν ερμηνευόταν πάντα από όλους τους ψυχεδελικούς, κατά τον ίδιο τρόπο. Πολλοί εννούσαν με το «Ταξίδι», έναν καινούργιο κόσμο που θα ανακάλυπταν μέσα από τις «ουσίες». Ο Τριανταφυλλίδης, δεν υπήρξε αυτής της Σχολής. Το δικό του Ταξίδι, αποτελεί προσκύνημα στον χώρο της Τέχνης, ουδέποτε έκανε χρήση LSD, ή άλλων ψυχοτρόπων και οπιούχων. 

Άλλωστε, είναι λάθος η αντίληψη, πως εκείνη την εποχή, η ελληνική ροκ νεολαία, συλλήβδην το είχε ρίξει σε τέτοια «ταξίδια». 

Η πλειοψηφία των νέων της εποχής, ερμήνευαν το Ταξίδι, σαν την απομάκρυνση από την βαρβαρότητα, και σαν καταφυγή στην λυτρωτική Φαντασία. Για το θέμα αυτό, έχω γράψει και στο παρελθόν, και δεν θέλω να επεκταθώ. Σημειώνω μόνο ότι η διαφορά ερμηνείας, αποτελούσε και έναν εσωτερικό ιδεολογικό πόλεμο, μεταξύ των λεγόμενων «υποψιασμένων» και «straight».

Το τέταρτο κομμάτι «Ύμνος στην Ψυχεδελική Νεολαία», δεν είχε αυτόν τον τίτλο. Ο τίτλος απονέμεται σήμερα, λόγω της εξήγησης που έδωσε ο ίδιος ο συνθέτης, όταν  ρωτήθηκε για το που αναφέρεται αυτή η τρυφερή μελωδία.

«Στην Ψυχεδελική νεολαία της Εποχής» απάντησε.

Η Γεωργία Ζώη, τραγουδά το «Νάχα Φτερά», το οποίο και συνεχίζει την ίδια διάθεση για πτήση στον Ουρανό της Ελευθερίας. Η έννοια του «Ταξιδιού» έρχεται ξανά,  στο επόμενο κομμάτι, με τίτλο «Ταξίδι», ερμηνευμένο υπέροχα από τον Πάνο Κατσιμίχα.

Το ορμητικό ποτάμι σαν περνούσα

σε άλλη όχθη με πήγαινε

Εγώ τα ξέχασα όλα

μα τις νύχτες μες στη σιωπή μου

έβλεπα τόπους μακρινούς

δρόμους αλλιώτικους

και χόρταινε το πεινασμένο μυαλό μου...

Η διάθεση αυτή για τους «μακρινούς τόπους» και τους «αλλιώτικους δρόμους», αναδεικνύεται μοναδικά προς το τέλος με το «να να να» που αποδίδει ο Χρήστος Κουλουμπής.

Το επόμενο τραγούδι «Σε άλλους Κόσμους» (τραγούδι Θρασύβουλος Αποστόλου) κατά τη γνώμη μου, εκτός από ψυχεδελικό αριστούργημα, είναι  και μια προφητεία. Προβλέπει το «σκοτάδι»..

Ο Ορίζοντας σε λίγο θα μαυρίσει

κι εμείς καρτερικά

στη νύχτα που έρχεται κρυβόμαστε

Δεν είναι μόνο μια αίσθηση της επικείμενης σύγκρουσης με τη σκοτεινή εξουσία, είναι και μια προαναγγελία της αγάπης για το «σκοτάδι» που δεν καθορίζεται αλλά θα διαφανεί καθαρότερα λίγο αργότερα στην ψυχολογία του Κίτρινου Σούρουπου. 

Δεν θα ήθελα τώρα, να αναφερθώ σε όλα τα τραγούδια του σημαντικού αυτού δίσκου. Να κλείσω λέγοντας, ότι το άλμπουμ αυτό, περιγράφει εκπληκτικά τη διάθεση της ροκ νεολαίας, αν και  δυστυχώς, ο δίσκος αυτός, μέχρι σήμερα,  δεν έχει εκτιμηθεί όπως πρέπει.