ΠΙΛΑΛΑΣ- Live στον Αέρα, Φεβρουάριος 2006.

Το κείμενο που ακολουθεί, είναι ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΟ για ανηλίκους.

Αν είστε ανήλικος, παρακαλώ, να μην συνεχίσετε την ανάγνωση. Η κατανόησή του, απαιτεί ωριμότητα σκέψης, ικανότητα παρατήρησης χωρίς ταύτιση, και γνώσεις, για κάποιες ιδιαίτερες και περιθωριακές καταστάσεις. 

Σχέδιο του Ηλία Πολίτη, δείχνει , την περιέργεια του ανήλικου να γνωρίσει το Περιθώριο, αλλά και την άγνοια των "κρατούντων" για το Περιθώριο τι σημαίνει...

Η παράσταση ήταν μεγαλύτερη, αλλά εδώ παρουσιάζω το πρώτο μέρος, διάρκειας περίπου μίας ώρας. Είναι μια ευκαιρία να πούμε μερικά λόγια, για τον σημαντικό αυτό καλλιτέχνη τον Ζωρζ Πιλαλί, και για το έργο που παρουσίασε με τίτλο Θεοκωμωδία. 
Η Θεοκωμωδία, περιλάμβανε στοιχεία Ροκ, Μπλουζ, Ταχυδράματα και Ρεμπέτικα Τραγούδια. Όλα αυτά, κάτω από τη βασική σκέψη, ότι υπάρχει μια σύνδεση. Μερικοί ανεγκέφαλοι, αδημονούσαν να αρχίσει η παράσταση, για να ακούσουν όπως έλεγαν «τα τραγούδια με τα χασίσια, που βγάζουν πολύ γέλιο». Είναι κρίμα που ο Πιλάλας θεωρείται από κάποιους, σαν διασκεδαστής. Ο Ζωρζ Πιλαλί, δεν είναι μόνο πλάκα. Αν δεν είμαστε σε θέση να καταλάβουμε, τι ακριβώς εννοεί ο καλλιτέχνης, τότε καλύτερα να πηγαίνουμε σε άλλα, πιο εύπεπτα και πιο «ανώδυνα» θεάματα. 

Μάρκος Βαμβακάρης και John Lennon. Ρεμπέτικο και Ροκ. Παρόμοιοι ή εντελώς διαφορετικοί κόσμοι; 

Μία από τις αξιοσημείωτες προσπάθειες του Ζωρζ Πιλαλί (ή Πιλάλα), ήταν να «παντρέψει», να συνδυάσει δηλαδή, το Ρεμπέτικο με το Ροκ.

Το επιχείρημα, είναι δύσκολο, διότι, παρόλο ότι λέγεται πως οι δύο κουλτούρες είναι παρόμοιες, στην πραγματικότητα, είναι διαφορετικοί κόσμοι.

Έχουμε συνηθίσει να χαρακτηρίζουμε ως Ροκ, κάθε τι που αντιβαίνει στο νόμιμο ή είναι «καταραμένο». Δεν είναι έτσι.

Η νιότη, δεν είναι κατάρα.

Το Ροκ, είναι η έκφραση της νεότητας, ένας χώρος που μπορεί να περιέχει και αδιέξοδα, αλλά στα περισσότερα σημεία, υπάρχει  Έρωτας, Ποίηση, Σφρίγος και υψηλής ποιότητας Σκέψη.

Το Ροκ, δημιουργήθηκε από την αστική νεολαία.

Όμως το Ρεμπέτικο, είναι κάτι διαφορετικό, δεν είναι αποτέλεσμα νέων, αλλά ανθρώπων μεγάλης ηλικίας και κατά κανόνα, «παράνομων». Ο πληθυσμός του Ρεμπέτικου, είναι οι Μάγκες, και οι Μάγκες, δεν έχουν σχέση με μαθητές, ή φοιτητές, τους κύριους δηλαδή ζωοδότες, του Ροκ χώρου.

Η παρατήρηση, δεν έχει σκοπό, να αξιολογήσει κάποιο από τα δύο ως «καλύτερο», αλλά να δείξει, την καταγωγή του καθενός, το διαφορετικό κοινωνικό πλαίσιο και τελικά την διαφορετική φύση.

Και τα δύο αποτελούν Τέχνη. Αλλά το Ροκ είναι η Τέχνη της νεολαίας, ενώ το Ρεμπέτικο, η Τέχνη των κατατρεγμένων, φυλακόβιων, περιθωριοποιημένων.

Τι σχέση μπορεί να έχει η μία Τέχνη με την άλλη;

Μπορούν να «παντρευτούν»; Το ερώτημα, βάζει ένα δύσκολο πρόβλημα. Το πρόβλημα γίνεται δυσκολότερο, αφού εμπεριέχει και τον κίνδυνο να παρεξηγηθείς. Περιγράφοντας περιθωριακές καταστάσεις, περιγράφεις δραματικά, και τραγικά πρόσωπα. Είτε το κάνεις καλλιτεχνικά, είτε δημοσιογραφικά, μπορεί από κάποιους να κατηγορηθείς, ότι ...διαφημίζεις χασίσια. Το θέαμα λοιπόν, όταν είναι "περιθωριακό", δεν απευθύνεται σε ανήλικους ούτε ακόμα και σε ενήλικους, που δεν έχουν την ικανότητα να διακρίνουν. 

Μάνος Χατζιδάκις. Ο πρώτος διανοούμενος που υπερασπίστηκε το περιθωριακό Ρεμπέτικο και έδωσε τις σωστές κοινωνικές του διαστάσεις. 

Στο παρελθόν, υπήρξαν πολλοί σπουδαίοι καλλιτέχνες που γοητεύτηκαν από το Ρεμπέτικο. Γνωστότερο  παράδειγμα, ο Μάνος Χατζιδάκις. Ένας άλλος, από τον χώρο του Ροκ, ο Παύλος Σιδηρόπουλος, μας άφησε και σειρά τραγουδιών (Τα Μπλουζ του Πρίγκιπα) με ρεμπέτικο ύφος.

Ο Παύλος Σιδηρόπουλος, είχε τη σκέψη να «παντρέψει» το Ροκ με το Ρεμπέτικο. Δεν το έκανε τελικά, είτε γιατί δεν πρόλαβε, είτε γιατί δεν είχε αποφασίσει το πώς να το κάνει. Έτσι έμειναν τα τραγούδια του, τα ρεμπετοφανή εννοώ, σε μία κασέτα, που υποτίθεται ότι κάποτε θα τα παρουσίαζε όπως ήθελε αυτός, με ηλεκτρικά όργανα, ντύνοντάς τα με κάποιο τρόπο, με ροκ ρούχο. Επίσημα δεν τα παρουσίασε ποτέ. Και αν κάποιο τραγούδησε σε συναυλία (Παρέα με τον Άδη) το απέδωσε σαν ποίημα, σαν απαγγελία, δεν έβαλε όργανα.

Με τη σχέση Ροκ και Ρεμπέτικου, καταπιάστηκε, έστω αποσπασματικά, και ο Πουλικάκος.

Ο Πιλάλας, είναι ο πρώτος, που έφερε μια ολοκληρωμένη πρόταση. Μπορεί, να διαφωνεί κανείς με το αποτέλεσμα, αλλά η πρόταση αυτή υπάρχει, και είναι ολοκληρωμένη. 

Ο Μπάτης (στο κέντρο) και στο Καφενείο του. Ταμπέλα μας πληροφορεί για το Καφενείον "Η Οδός της Απελπισίας", ιδιοκτησίας...Zorz Bate.

Η βασική σκέψη του Πιλάλα, είναι να βάλει στη ροκ σκηνή και τον ρεμπέτη, και μάλιστα τον Μπάτη.

Τον θαυμάζει τον Μπάτη, είναι έντονα επηρεασμένος από αυτόν. Τούτο φαίνεται και από το όνομα, που διαλέγει, το Ζωρζ Πιλαλί, κατά το Ζωρζ Μπατί, που χρησιμοποιούσε ο Μπάτης.

Στον Εναρκτήριο Λόγο, της παράστασης, ο Πιλάλας, αναφέρεται στον Μπάτη με τα εγκωμιαστικά λόγια :

Χοροδιδάσκαλος και τεκετζής, ουράνιος χασιστής, εν τη πενία του αυτάρκης, ευτυχής, και στη μαστούρα του ευγενής....

Τα δύο πρώτα τραγούδια της παράστασης, είναι τα καλύτερα του Μπάτη: Θέλω να γίνω Μπουφετζής και Ζεμπεκάνο Σπανιόλο.

Το Θέλω να γίνω Μπουφετζής, στηρίζεται στη μελωδία του αμερικάνικου χριστιανικού ύμνου When the Saints Go Marching In, και αυτό είναι αρκετά παράξενο, αφού δεν μπορούμε να καταλάβουμε το πώς αυτή η άσπιλος μελωδία έφθασε να διασκευαστεί από τον Μπάτη, σε  χασικλίδικο άσμα. 

Τετράς η Ξακουστή του Πειραιώς. Από αριστερά, Όρθιοι: Μάρκος Βαμβακάρης, Ανέστης Δελιάς (Αρτέμης), Καθιστοί: Στράτος Παγιουμτζής, Γιώργος Μπάτης. 

Το άλλο τραγούδι, είναι το Ζεμπεκάνο Σπανιόλο, γνωστό και με τον τίτλο Ζούλα σε μια βάρκα μπήκα.

Στο τραγούδι αυτό, αναφέρονται τα πρόσωπα των Μπάτη, Μάρκου Βαμβακάρη, Στράτου Παγιουμτζή και Ανέστη Δελιά (Αρτέμης), το βαρύ δηλαδή πυροβολικό, του Ρεμπέτικου στον Πειραιά, στα προπολεμικά χρόνια. Οι τέσσερις είχαν σχηματίσει κομπανία που έμεινε με το όνομα «Τετράς η Ξακουστή του Πειραιώς». Στο τραγούδι, περιγράφεται ο Μάρκος Βαμβακάρης να οδηγείται ζούλα (κρυφά δηλαδή) στη σπηλιά του Δράκου (σπηλιά στην παραλία του Κερατσινίου). Η σπηλιά αυτή, όπως και άλλες, χρησίμευε ως καταφύγιο, όπου μπορούσαν να καπνίσουν τον ναργιλέ τους χωρίς τον φόβο χωροφυλάκων.

Ένα κείμενο του Πιλάλα, που παρεμβάλλεται μεταξύ των τραγουδιών (Κούλης ο Εστιγμένος) είναι κι αυτό ρεμπέτικης κοψιάς, αφού περιγράφει (κωμικά πάντως) έναν Μάγκα. Το τρίτο τραγούδι (Άμα το λέει η σούφρα σου), είναι γραμμένο από τον Πιλάλα, αλλά είναι φανερό πως φέρνει την αύρα του Μπάτη. Συσχετίζεται πάντως με τον Πουλικάκο, και αυτή είναι η πρώτη καθαρή αναφορά στο Ροκ. Και εδώ κλείνει το πρώτο κεφάλαιο, το Ρεμπέτικο, και περνάμε στο Ροκ.

Θα τολμήσω να κάνω μια παρατήρηση. Κατά τη γνώμη μου, υπάρχει ένα πρόβλημα. Το Ρεμπέτικο έκλεισε γρήγορα, ήθελε κάτι ακόμα. Αν η σύνδεση, το πέρασμα, γίνεται μόνο μέσω μαστούρας, πτωχοποιείται και το Ροκ και το Ρεμπέτικο.

Το Ρεμπέτικο, δεν ήταν αποκλειστικά ένας ψυχαγωγικός χώρος χασισοποτών φουκαράδων. Υπήρχε και η άλλη πλευρά, η κοινωνική αδικία, η διαμαρτυρία, ο έρωτας. Αν δεν υπάρχουν και αυτά τα χαρακτηριστικά, και μείνουμε μόνο στις αναφορές στα χασίσια, το αποτέλεσμα μπορεί να βγάζει γέλιο, αλλά, καλλιτεχνικά, η βάρκα μπατάρει.

Αν πούμε ότι στα Μπλουζ του Πρίγκιπα, ο Σιδηρόπουλος επιχειρεί να δώσει ένα Κύκλο Ρεμπέτικου, βλέπουμε πως δεν έμεινε μόνο στα χασίσια. Μας έδωσε και την άλλη διάσταση, έγραψε τη Γομολάστιχα και το Μπλουζ του Εργατόπαιδου.

Αυτό το λέω, καλοπροαίρετα στον Πιλάλα, ενδιαφέρομαι  για το έργο του.

Ένα έργο που θεωρώ σημαντικό και όχι μόνο κωμωδία. Σίγουρα υπάρχει και δράμα και τραγωδία ακόμα.

Αυτό άλλωστε βγαίνει και από τη συνέχεια.

Στο Βετεράνοι των Λεωφορείων, υπάρχει η εικόνα της γυναίκας με το μαρξιστικό αμπέχωνο, που αποφασίζει να αφήσει την «Λεωφόρο Απόντων» (!!!!) και να ταξιδέψει στις μακρινές Ινδίες για να γνωρίσει άλλες φιλοσοφίες.  

Τα επόμενα τραγούδια μας φέρνουν άλλα πορτραίτα. Ιδιαίτερα ο Παλιάτσος, σε στίχους Πιλάλα, συγκλονίζει. 

Εν κατακλείδι, θέλω να πω, ότι η παράσταση του Πιλάλα Θεοκωμωδία, όπως την παρακολούθησα εκείνο το βράδυ της 25^ης Φεβρουαρίου 2006 στο κλαμπ ΑΕΡΑΣ, ήταν από τις καλύτερες. Και –κατά τη γνώμη μου- θα ήταν πολύ καλύτερη αν είχε, στην αναφορά στο Ρεμπέτικο, και κάποια άλλα στοιχεία.