ΧΡΟΝΟΜΗΧΑΝΗ:Λονδίνο, 1967. 10+1 Φωτογραφίες από το ΑΡΧΕΙΟ Τσαπνίδη

Όλες οι φωτογραφίες Σίμος Τσαπνίδης, 1967
© Μ.Νταλούκας

Το 1967, το Λονδίνο είναι καζάνι που βράζει. Οι νέοι βγαίνουν στους δρόμους,  κρατώντας πανό και πλακάτ, βροντοφωνάζοντας κατά του Πολέμου στο Βιετνάμ. Οι Beatles στην πρωτοπορία, βγάζουν ένα κίτρινο υποβρύχιο, στα τελματωμένα νερά της «νορμάλ» κοινωνίας. Αντιψυχίατροι, οργανώνουν Συνέδριο για εξάλειψη κάθε μορφής βίας. Η Villa 21 του David Cooper. Η Carnaby Street, γίνεται η πολύχρωμη καρδιά του Swinging London...



Μια τεράστια αλλαγή, στο γούστο, στην μόδα, στην μουσική, ανατρέπει σκουριασμένες ιδέες, και απελευθερώνει τον νου, από έναν (κοινωνικό και πολιτικό) προγραμματισμό που σκοτώνει.

Μία επισκόπηση του 1967, για τα ροκ γεγονότα  στην Αγγλία, στην Αμερική και στην Ελλάδα, υπάρχει ΕΔΩ

Στο Λονδίνο, ο αμερικανός ποιητής Ginsberg, πυροδοτεί ηθικό πανικό συμμετέχοντας σε εκστρατεία για την νομιμοποίηση της μαριχουάνας. Νεαροί, αρχίζουν να καπνίζουν δημόσια, και οι αστυνομικοί επεμβαίνουν. Η νεανική επανάσταση χαρακτηρίζεται από έναν πρωτοφανή συγκρητισμό: Γιόγκα και χριστιανισμός πηγαίνουν μαζί, μαγεία και τελετές διεύρυνσης του νου, και μαγικά μανιτάρια.

Οι Rolling Stones, διακηρύσσουν πως όλα είναι ένα Ουράνιο Τόξο. Παρεισφρέουν όμως και ομάδες που βλέπουν τον Σατανά ως την άλλη όψη Χριστού και εξασκούν σκοτεινές τελετές. Αυτή η επανάσταση είχε και το μαύρο και το άσπρο. 

Ο Σίμος Τσαπνίδης, αρχηγός των ελλήνων υπαρξιστών του 50, βρίσκεται τότε στο Λονδίνο. Καταγράφει σε χιλιάδες φωτογραφίες, τα γεγονότα εκεί, δημιουργώντας ένα μοναδικό υλικό τεκμηρίωσης. Από το τεράστιο αυτό υλικό, επιλέγω δέκα συν μία φωτογραφίες, τις οποίες και περιγράφω. Καλωσήρθατε στο Λονδίνο του 1967.

Εικόνα 1. Κάποιος έχει γράψει στον τοίχο Beatles 4 ever, και τα ονόματα των Σκαθαριών (Paul, George, John και Ringo). Ενθουσιασμένος από το τραγούδι Yellow Submarine, όπως δείχνουν οι λέξεις και το υποβρύχιο που σχεδίασε, κάτω, προς την αριστερή άκρη. 

Το 1967, οι Beatles, κυκλοφορούν και το Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band, από τα καλύτερα δείγματα της ψυχεδελικής σκηνής της Αγγλίας.

Εικόνα 2. Στο Piccadilly Circus (Πλατεία Πικαντίλι), κάποιος παίζει κιθάρα. Ο τόπος συνάντησης φρίκων. Καθισμένοι ή ξαπλώνοντας στα σκαλιά, δημιουργούσαν ονειρικό χώρο. Διαβάζοντας ποιήματα, κάνοντας φαντασιακές συζητήσεις και παίζοντας μουσικές, διέφευγαν από τον ανιαρό και μίζερο τρόπο ζωής της «νορμάλ» κοινωνίας.

Η φωτογραφία συνάδει με το τραγούδι των Poll, Piccadilly Circus (1971). Ο συνθέτης του, Κώστας Τουρνάς, άντλησε έμπνευση, από διηγήσεις και μουσικές, νεαρής φίλης του, αγγλίδας.  

Εικόνα 3. Πωλητής Joss sticks και ψυχεδελικών αφισών. Η μεσαία αφίσα στον πάγκο, είναι έργο των βρετανών καλλιτεχνών Hapshash και Coloured Coat (μουσικοί και γραφίστες).

Φτιαγμένη για την αντεργκράουντ μπουτίκ Hung on You, ψυχεδελικό μαγαζί, στο 430 της Kings Road. Το πόστερ που βρίσκεται στην άκρη δεξιά, είναι έργο των ίδιων καλλιτεχνών. Αναφέρεται σε δύο ψυχεδελικά (και ιστορικά πια) συμβάντα στο κλαμπ UFO: Την συναυλία των Crazy World of Arthur Brown και Soft Machine (16 Ιουνίου 1967) και Liverpool Love Festival, βραδιά ποίησης και μουσικής της σκηνής Λίβερπουλ (23 Ιουνίου 1967).

Εικόνα 4. Δύο κορίτσια με ψυχεδελικό ντύσιμο στην Πλατεία Τραφάλγκαρ. Το ένα έχει ζωγραφισμένο στο μάγουλο, ένα λουλούδι. Αυτή, ήταν μία από τις προκαταρκτικές μορφές ψυχεδελικής ενδυμασίας, στην Αγγλία. Οι άγγλοι ακολούθησαν μόδα διαφορετική από την Αμερική, λόγω των εγχώριων συνθηκών και του διαφορετικού εμπορίου. Η μετάβαση  από τους Mods στους άγγλους χίπηδες, έγινε με μοναδικά αγγλικό τρόπο. Τα πολύχρωμα αυτά λουλουδάτα ρούχα, τα αγόραζαν από αντεργκράουντ μπουτίκ, όπως ήταν οι Hung on You, Granny Takes a Trip, Mata Hari και πολλές άλλες. Τα ινδάλματα των νεαρών (Beatles,The Who, Jimi Hendrix, Rolling Stones, Bee Gees κ,α) φορούσαν ρούχα από αυτές τις μπουτίκ, επηρεάζοντας δραστικά την νεολαία.

Εικόνα 5. Δυο αγόρια σε σκουτεράκι. Ανήκουν στην κουλτούρα των Mods, που λίγο πριν, είχε προκαλέσει σεισμό αλλάζοντας το προηγούμενο ήθος των τεντιμπόηδων. Οι Mods, εμφανίζονται στα τέλη του 1959 και κυριαρχούν στο πρώτο μισό της δεκαετίας του 60, μέχρι να αλλάξουν σταδιακά σε χίπηδες, ύστερα από την ψυχεδελική αλλαγή στα συγκροτήματα της Αγγλίας, αλλά και την τεράστια γοητεία που άσκησε το Καλοκαίρι της Αγάπης. Τα αγόρια της φωτογραφίας, ακολουθούσαν μία υποκουλτούρα των Mods, που ονομαζόταν Scooter Boys. Παιδιά της εργατικής τάξης, ταξίδευαν σχεδόν πάντα με σκουτεράκια.

Εικόνα 6. Δύο Ρόκερς (rockers). Οι Ρόκερς, ήταν οι ιδεολογικοί αντίπαλοι των Mods. Απεχθάνονταν τα σκουτεράκια και οδηγούσαν μοτοσικλέτες. Χαρακτηριστικό ρούχο τους, το μαύρο δερμάτινο μπουφάν, στολισμένο με καρφιά, και νεκροκεφαλές. Έβαζαν μπριγιαντίνη στα μαλλιά, άκουγαν  ροκ εν ρολ του 50, σε αντίθεση με τους Mods, που αγαπούσαν τα συγκροτήματα της Βρετανικής Έκρηξης και που σταδιακά αποκτούσαν ψυχεδελικό ήθος. Σημειώθηκαν άγριες συμπλοκές μεταξύ Ρόκερς και Mods, οι οποίες προκάλεσαν ηθικό πανικό στην Αγγλία.

Εικόνα 7. Αφίσες και πόστερ της εποχής.

Βλέπουμε αφίσα που διαφημίζει το τέταρτο τεύχος του αντεργκράουντ περιοδικού, OZ. Το τεύχος αυτό, έκανε πάταγο, περιέχοντας Οδηγό για χίπικους γάμους αλλά και «Οδηγό για να ζεις στην αμαρτία».

Χιουμοριστικό αλλά και καυστικότατο για τα ήθη της «υγιούς» κοινωνίας, επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την νεολαία. Ένας  άλλος, επίσης μεγάλος επηρεασμός, ήταν το αντεργκράουντ περιοδικού, IT (International Times). Δίπλα από την αφίσα του OZ, υπάρχει πρόχειρο πόστερ που διαφημίζει το σόου του dj Mike Quinn, στο κλαμπ Tiles. To Tiles, βρισκόταν στην Oxford Street (νούμερο 79) και το 1967, ήταν ο ναός των Mods του Λονδίνου.

Εικόνα 8. Κοπέλα παίζει κιθάρα έξω από το μπαρ Henekey’s. Δίπλα της κάποιος με σκυμμένο κεφάλι. Το ντύσιμο και των δύο, δεν παραπέμπει σε Mods ούτε σε ρόκερς. Τα ρούχα και το ύφος αντανακλούν San Francisco, και αμερικανική ψυχεδέλεια, που αρχίζει να επηρεάζει πολλούς στην Αγγλία. Το μπαρ Henekey’s βρισκόταν στη γωνία των οδών Portobello και Westbourne Grove. Στο μπαρ αυτό σύχναζε ο σπουδαίος ποπ καλλιτέχνης Peter Blake, ο οποίος έκανε και το εξώφυλλο του άλμπουμ Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band των Beatles. Υπήρξε καλλιτεχνικό στέκι. Στη νουβέλα του Len Deighton, Funeral in Berlin (1964), αναφέρεται το μπαρ Henekey’s, και περιγράφεται η Σαμάνθα να μπαίνει και να χαιρετά αμέσως «...μια δωδεκάδα ποιητές, ζωγράφους, ιμπρεσάριους, ένα μοντέλο και ένα φωτογράφο...». 

Εικόνα 9. Στο Πορτομπέλο (Portobello) το Γιουσουρούμ του Λονδίνου. Ο νεαρός φορά μαύρα ρούχα και μπέρτα. Πουλάει το περιοδικό Process της σκοτεινής οργάνωσης The Process Church of the Final Judgment. Η οργάνωση κατηγορήθηκε για ανάμιξη Σατανισμού με Χριστιανισμό, και ότι η λατρεία του Σατανά, κρυβόταν έντεχνα, κάτω από έναν ροκ μανδύα. Λέγεται πως βασικός ύμνος στις τελετές που έκαναν είχε τα λόγια : May the water give me life, Jesus Christ; Purify me with fire, Satan.

Ο πωλητής, ίσως είναι ο Robert de Grimston, ο οποίος και ίδρυσε την οργάνωση, με την σύζυγό του Mary Ann MacLean.

Εικόνα 10. Στην αριστερή φωτογραφία του δίπτυχου, βλέπουμε τον ποιητή Allen Ginsberg τον Ιούλιο του 1967, στο Λονδίνο. Δίπλα του, ίσως είναι ο Graham Green, και ένας νεαρός που μοιάζει μπητνίκος. Ο αμερικανός ποιητής, βρισκόταν εκεί για να συμμετάσχει στο Dialectics of Liberation Congress, συνέδριο που διοργάνωσαν οι αντιψυχίατροι Dr. R. D. Laing, Dr. David Cooper, Dr. Joseph Berke και Dr. Leon Redler. Το Συνέδριο, έγινε από τις 15 μέχρι και τις 30 Ιουλίου 1967, και είχε στόχο την αποκήρυξη κάθε μορφής βίας, τον εντοπισμό των κοινωνικών συστημάτων που την προκαλούν και την ανάληψη δράσης. Στόχος ήταν ακόμα, η απελευθέρωση από τον κοινωνικό και πολιτικό προγραμματισμό, που μετέτρεπε τους νέους σε κουρδιστά ανθρωπάκια.

Ο Allen Ginsberg, συμμετείχε επίσης, τον ίδιο μήνα στην Εκστρατεία για την Νομιμοποίηση της Μαριχουάνας που έγινε στο Hyde Park, με εκδηλώσεις συμπαράστασης σε όλο το Λονδίνο (16 Ιουλίου 1967). Η Εκστρατεία, έδωσε θάρρος σε πολλούς νεαρούς, να καπνίζουν μαύρο, σε δημόσιο χώρο. Προκλήθηκε ηθικός πανικός και η αστυνομία βγήκε για ελέγχους. Στην δεύτερη φωτογραφία του δίπτυχου, βλέπουμε δύο αστυνομικούς, να ελέγχουν νεαρούς στο Πικαντίλι, για κατοχή μαύρου.  

Πρώτη δημοσίευση ΕΔΩ