Η ΠΑΡΑΓΚΑ ΤΟΥ ΣΙΜΟΥ –Κριτική στην ταινία.

Φωνές από την Παράγκα : Ξέρω ένα κύριο αδιάβαστο πολύ , που τον λένε Γιάννη Χαριτίδη. Τελευταίο του πόνημα, η ταινία «Η Παράγκα του Σίμου», που  προβλήθηκε από την ΝΕΡΙΤ, την Πέμπτη 5 Ιουνίου 2014.

Η ταινία, δεν καταφέρνει να αποδώσει το λαμπερό νεανικό πνεύμα της Ιπτάμενης Παράγκας. Ούτε κατά διάνοια. Με την ανιαρή παράθεση μαρτυριών, γερόντων πια ανθρώπων (εξαιρώ τον Πάγκαλο που όποτε τον βλέπω γελάω), γίνεται και η ίδια γεροντική. Κάτι σαν τις διηγήσεις παππούδων,  στα καφενεία. 

Από παππουδίστικες διηγήσεις χορτάσαμε. Το θέμα δεν είναι, να κάνουμε μια συλλογή αναμνήσεων, ούτε ένα περιοδικό για ξεφύλλισμα. Μια ταινία πρέπει να έχει δύναμη σαν γροθιά στο στομάχι. Όταν είδα το Φράουλες και Αίμα, λέω ένα παράδειγμα, ένιωσα κάτι τέτοιο. Με την ταινία όμως του Χαριτίδη, απλά χαζεύεις μερικά πράγματα, δεν νιώθεις καμιά απογείωση, αντίθετα έχεις την αίσθηση πως παρευρίσκεσαι μπλιαχ σε μνημόσυνο. Μια δικαιολογία είναι, ότι αυτό γίνεται διότι βασίζεται αποκλειστικά σε μαρτυρίες, δεν έχει δραματοποιημένα μέρη. Ε λοιπόν, ας είχε, του το απαγόρεψε κανείς; Αν και η δραματοποίηση δεν είναι απαραίτητη. Η δράση μπορεί να βγει, και με άλλους τρόπους. Αλλά, αυτό απαιτεί ταλέντο και διάβασμα. Και ελλείψει του πρώτου, θα πρέπει  ο Χαριτίδης, τουλάχιστον, να κάτσει να διαβάσει.

Βαρετή, έστω, ας τη δούμε. Προκαλούν τουλάχιστον  ιστορικό ενδιαφέρον οι μαρτυρίες; Σε κάποια σημεία, ναι. Στα περισσότερα όμως, ο τρόπος που αποδίδονται, μοιάζει με κουτσομπολιό, και σε κάποια σημεία υπάρχει και παραχάραξη της ιστορίας. 

Η ταινία του Χαριτίδη,  παρουσιάζει μεταξύ των μαρτύρων, και τον Ανδρέα Δημητρόπουλο. Μας τον παρουσιάζει, σαν να ήταν το δεξί χέρι του Σίμου και Αντπρόεδρος της Παράγκας.  Είναι ψέμα.

Αντιπρόεδρος του συλλόγου, ήταν ο αείμνηστος Χάλκης. Υπάρχει διαφορά μεταξύ του «είναι» και «φαίνεται». Ο Δημητρόπουλος, σύμφωνα με το Αρχείο του Ελληνικού Υπαρξισμού, δεν ήταν υπαρξιστής. Το 1953, ζήτησε να φιλοξενηθεί στην Παράγκα, για λόγους που ο ίδιος γνωρίζει. Ο Σίμος τον φιλοξένησε επί τρίμηνο και μετά τον απομάκρυνε, καταγγέλλοντάς τον. Στα αρχεία των Ελλήνων Υπαρξιστών, για τον Δημητρόπουλο, γράφεται ότι στην αρχή, εμφανίστηκε σαν φίλος,  στη συνέχεια όμως, αποκαλύφθηκαν άλλα.

«Ανδρέας Δημητρόπουλος. Έμεινε φιλοξενούμενος στην Παράγκα επί τρίμηνον. Οι ενέργειές του, όμως, εστράφησαν κατά της κινήσεως»

(ΑΡΧΕΙΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΡΞΙΣΤΩΝ. Φάκελος: Μέλη του 1953)

Ο Ανδρέας Δημητρόπουλος, με τους καταδρομείς του συλλαμβάνει πολίτες, στην Επιχείρηση Κοφίνου (Νοεμβριος 1967).

Ήταν ή δεν ήταν υπαρξσιτής ο Δημητρόπουλος, και αν όχι, τι γύρευε στην Παράγκα; Υπάρχει μήπως και η περίπτωση να ήταν, αλλά ήθελε να δημιουργήσει έναν Υπαρξισμό διαφορετοκό και καλύτερο; Η μετέπειτα πορεία του, δεν δείχνει κάτι τέτοιο. Σκοτεινές καταστάσεις, που γίνονται σκοτεινότερες, λίγα χρόνια αργότερα. Τον Νοέμβριο του 1967, επί χούντας, ο Ανδρέας Δημητρόπουλος, αν και μονόχειρας, είναι επικεφαλής  καταδρομέων,  στην σκοτεινότατη επιχείρηση Κοφίνου. Πώς βρέθηκε εκεί; Ο ίδιος γνωρίζει. Πάντως για τις όποιες υπηρεσίες του, ανταμοίβεται, το καθεστώς τον μονιμοποιεί  και έφθασε μάλιστα στον  βαθμό του Συνταγματάρχη. 

Τι ήταν λοιπόν ο Ανδρέας Δημητρόπουλος ; Έλα μου ντε. Πάντως υπαρξιστής κατά το πνεύμα της Παράγκας και μάλιστα Αντιπρόεδρος, ΔΕΝ ήταν.

Ο κάθε ένας, για δικούς του λόγους, μπορεί να σκαρφίζεται και μια ιστορία. Ακόμα και να σηκωθεί να χορέψει. Όμως ο Χαριτίδης, του κρατάει μαντήλι.  Και μάλιστα, τον βάζει να αξιολογήσει τον Σίμο. Υπάρχει καμιά αμφιβολία, ότι με το ταινιάκι αυτό, τρίζουν τα κόκαλα του Τσαπνίδη;

Δεν λέει κανείς, ότι ο Χαριτίδης, ήξερε και το έκανε επίτηδες. Προς θεού, το αντίθετο, δεν ήξερε και την πάτησε. Και αυτό είναι το πρόβλημα. Γενικά, αυτό το παιδί,  δεν γνωρίζει. Στο προηγούμενό  του κατόρθωμα «Φωνές από το Υπόγειο», όταν τον ρώτησαν «ποια είναι η σχέση σου με το ελληνικό underground», απάντησε «επιδερμική».

Αυτή είναι η πραγματικότητα. Και τα δύο θέματα που μας παρουσίασε, επιδερμικά τα γνωρίζει. Ούπς! Αν είναι «επιδερμικός», γεννιέται ένα μεγάλο ερώτημα:  Πώς διάολο μπόρεσε και έπεισε κάποιους και έκανε τελικά, για τη ΝΕΡΙΤ αυτή την ταινία;

Είναι απλό. Είναι ο κολλητός, της κολλητής, του κολλητού της ...Μεγάλης Αικατερίνης. Αυτό αρκεί. Ή τουλάχιστον , αρκούσε τότε που η Αικατερίνη ήταν Μεγάλη. Τώρα, είναι μικρή. Όμως, φθάνει πια, δεν μπορεί, να συνεχίσει με κολλητιλίκια αυτή η κατάσταση.

Ας δούμε τώρα και το σενάριο, το εννοιολογικό πλαίσιο. Δεν υπάρχει. Κατά τον σκηνοθέτη, αυτό,  γίνεται επίτηδες, διότι πρόκειται για ...κινηματογραφικό κολλάζ. Τι μας χρειάζεται το σενάριο, εδώ έχουμε ένα έργο τέχνης! Πιάνουμε πέντε δέκα και τους βάζουμε να μιλήσουν Ύστερα, κόβουμε και ράβουμε, χωρίς επεξηγηματικό λόγο.

Μια στιγμή, άλλο η επεξήγηση και άλλο η παρεξήγηση. Γιατί, εδώ σίγουρα έχουμε παρεξήγηση. Αν δεν υπάρχει ο ρέοντας λόγος, το εννοιολογικό πλαίσιο, τότε έχουμε μια ακατέργαστη παράθεση μαρτυριών και στοιχείων. Εύκολο και χαρακτηριστικό στα ρεπορτάζ, μη έμπειρων δημοσιογράφων. Που να σπάμε τώρα το κεφάλι μας, να τα βάζουμε όλα σε μια σειρά και σε μια λογική εξήγηση, άστο έτσι και πέστο κολλάζ.

Εξ άλλου, με τον τρόπο αυτό, βγάζουμε και την ουρά μας απέξω. Δεν διατυπώνουμε άποψη, δεν φταίμε εμείς, άλλοι το λένε.

Δεν διαφωνώ βέβαια με το κινηματογραφικό κολλάζ.

Για να φθάσεις όμως στο σημείο, να καταργήσεις τον επεξηγηματικό λόγο και να μιλάς με κολλάζ, θα πρέπει να είσαι και πολύ μάγκας, και να γνωρίζεις σε βάθος το θέμα. Και ο Χαριτίδης κατά δήλωσή του είναι επιδερμικός, και, εκ του αποτελέσματος,  μάγκας δεν είναι.

Εννοιολογική άποψη, λοιπόν, δεν υπάρχει.

Υπάρχει άραγε αισθητική;

Ναι και είναι ενδιαφέρουσα. Η άποψη, να βάζουμε το ροκ εν ρολ, στην εποχή της Παράγκας. Γιατί όχι; Τι σημασία που το ροκ εν ρολ, έπεται; Και στο Μουλεν Ρουζ, γίνεται κάτι τέτοιο, αλλά πολύ φοβάμαι, ότι στο ταινιάκι του Χαριτίδη, δεν γίνεται ως αισθητική πρόταση, αλλά ως αποτέλεσμα της Αγνοίας.