Παρασκευή 6 Ιουνίου 2014

Η ΠΑΡΑΓΚΑ ΤΟΥ ΣΙΜΟΥ –Κριτική στην ταινία.

Φωνές από την Παράγκα : Ξέρω ένα κύριο αδιάβαστο πολύ , που τον λένε Γιάννη Χαριτίδη. Τελευταίο του πόνημα, η ταινία «Η Παράγκα του Σίμου», που  προβλήθηκε από την ΝΕΡΙΤ, την Πέμπτη 5 Ιουνίου 2014.

Η ταινία, δεν καταφέρνει να αποδώσει το λαμπερό νεανικό πνεύμα της Ιπτάμενης Παράγκας. Ούτε κατά διάνοια. Με την ανιαρή παράθεση μαρτυριών, γερόντων πια ανθρώπων (εξαιρώ τον Πάγκαλο που όποτε τον βλέπω γελάω), γίνεται και η ίδια γεροντική. Κάτι σαν τις διηγήσεις παππούδων,  στα καφενεία. 
Από παππουδίστικες διηγήσεις χορτάσαμε. Το θέμα δεν είναι, να κάνουμε μια συλλογή αναμνήσεων, ούτε ένα περιοδικό για ξεφύλλισμα. Μια ταινία πρέπει να έχει δύναμη σαν γροθιά στο στομάχι. Όταν είδα το Φράουλες και Αίμα, λέω ένα παράδειγμα, ένιωσα κάτι τέτοιο. Με την ταινία όμως του Χαριτίδη, απλά χαζεύεις μερικά πράγματα, δεν νιώθεις καμιά απογείωση, αντίθετα έχεις την αίσθηση πως παρευρίσκεσαι μπλιαχ σε μνημόσυνο. Μια δικαιολογία είναι, ότι αυτό γίνεται διότι βασίζεται αποκλειστικά σε μαρτυρίες, δεν έχει δραματοποιημένα μέρη. Ε λοιπόν, ας είχε, του το απαγόρεψε κανείς; Αν και η δραματοποίηση δεν είναι απαραίτητη. Η δράση μπορεί να βγει, και με άλλους τρόπους. Αλλά, αυτό απαιτεί ταλέντο και διάβασμα. Και ελλείψει του πρώτου, θα πρέπει  ο Χαριτίδης, τουλάχιστον, να κάτσει να διαβάσει.

Βαρετή, έστω, ας τη δούμε. Προκαλούν τουλάχιστον  ιστορικό ενδιαφέρον οι μαρτυρίες; Σε κάποια σημεία, ναι. Στα περισσότερα όμως, ο τρόπος που αποδίδονται, μοιάζει με κουτσομπολιό, και σε κάποια σημεία υπάρχει και παραχάραξη της ιστορίας. 

Η ταινία του Χαριτίδη,  παρουσιάζει μεταξύ των μαρτύρων, και τον Ανδρέα Δημητρόπουλο. Μας τον παρουσιάζει, σαν να ήταν το δεξί χέρι του Σίμου και Αντπρόεδρος της Παράγκας.  Είναι ψέμα.
Αντιπρόεδρος του συλλόγου, ήταν ο αείμνηστος Χάλκης. Υπάρχει διαφορά μεταξύ του «είναι» και «φαίνεται». Ο Δημητρόπουλος, σύμφωνα με το Αρχείο του Ελληνικού Υπαρξισμού, δεν ήταν υπαρξιστής. Το 1953, ζήτησε να φιλοξενηθεί στην Παράγκα, για λόγους που ο ίδιος γνωρίζει. Ο Σίμος τον φιλοξένησε επί τρίμηνο και μετά τον απομάκρυνε, καταγγέλλοντάς τον. Στα αρχεία των Ελλήνων Υπαρξιστών, για τον Δημητρόπουλο, γράφεται ότι στην αρχή, εμφανίστηκε σαν φίλος,  στη συνέχεια όμως, αποκαλύφθηκαν άλλα.

«Ανδρέας Δημητρόπουλος. Έμεινε φιλοξενούμενος στην Παράγκα επί τρίμηνον. Οι ενέργειές του, όμως, εστράφησαν κατά της κινήσεως»
(ΑΡΧΕΙΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΡΞΙΣΤΩΝ. Φάκελος: Μέλη του 1953)

Ο Ανδρέας Δημητρόπουλος, με τους καταδρομείς του συλλαμβάνει πολίτες, στην Επιχείρηση Κοφίνου (Νοεμβριος 1967).

Ήταν ή δεν ήταν υπαρξσιτής ο Δημητρόπουλος, και αν όχι, τι γύρευε στην Παράγκα; Υπάρχει μήπως και η περίπτωση να ήταν, αλλά ήθελε να δημιουργήσει έναν Υπαρξισμό διαφορετοκό και καλύτερο; Η μετέπειτα πορεία του, δεν δείχνει κάτι τέτοιο. Σκοτεινές καταστάσεις, που γίνονται σκοτεινότερες, λίγα χρόνια αργότερα. Τον Νοέμβριο του 1967, επί χούντας, ο Ανδρέας Δημητρόπουλος, αν και μονόχειρας, είναι επικεφαλής  καταδρομέων,  στην σκοτεινότατη επιχείρηση Κοφίνου. Πώς βρέθηκε εκεί; Ο ίδιος γνωρίζει. Πάντως για τις όποιες υπηρεσίες του, ανταμοίβεται, το καθεστώς τον μονιμοποιεί  και έφθασε μάλιστα στον  βαθμό του Συνταγματάρχη. 
Τι ήταν λοιπόν ο Ανδρέας Δημητρόπουλος ; Έλα μου ντε. Πάντως υπαρξιστής κατά το πνεύμα της Παράγκας και μάλιστα Αντιπρόεδρος, ΔΕΝ ήταν.
Ο κάθε ένας, για δικούς του λόγους, μπορεί να σκαρφίζεται και μια ιστορία. Ακόμα και να σηκωθεί να χορέψει. Όμως ο Χαριτίδης, του κρατάει μαντήλι.  Και μάλιστα, τον βάζει να αξιολογήσει τον Σίμο. Υπάρχει καμιά αμφιβολία, ότι με το ταινιάκι αυτό, τρίζουν τα κόκαλα του Τσαπνίδη;
Δεν λέει κανείς, ότι ο Χαριτίδης, ήξερε και το έκανε επίτηδες. Προς θεού, το αντίθετο, δεν ήξερε και την πάτησε. Και αυτό είναι το πρόβλημα. Γενικά, αυτό το παιδί,  δεν γνωρίζει. Στο προηγούμενό  του κατόρθωμα «Φωνές από το Υπόγειο», όταν τον ρώτησαν «ποια είναι η σχέση σου με το ελληνικό underground», απάντησε «επιδερμική».
Αυτή είναι η πραγματικότητα. Και τα δύο θέματα που μας παρουσίασε, επιδερμικά τα γνωρίζει. Ούπς! Αν είναι «επιδερμικός», γεννιέται ένα μεγάλο ερώτημα:  Πώς διάολο μπόρεσε και έπεισε κάποιους και έκανε τελικά, για τη ΝΕΡΙΤ αυτή την ταινία;
Είναι απλό. Είναι ο κολλητός, της κολλητής, του κολλητού της ...Μεγάλης Αικατερίνης. Αυτό αρκεί. Ή τουλάχιστον , αρκούσε τότε που η Αικατερίνη ήταν Μεγάλη. Τώρα, είναι μικρή. Όμως, φθάνει πια, δεν μπορεί, να συνεχίσει με κολλητιλίκια αυτή η κατάσταση.

Ας δούμε τώρα και το σενάριο, το εννοιολογικό πλαίσιο. Δεν υπάρχει. Κατά τον σκηνοθέτη, αυτό,  γίνεται επίτηδες, διότι πρόκειται για ...κινηματογραφικό κολλάζ. Τι μας χρειάζεται το σενάριο, εδώ έχουμε ένα έργο τέχνης! Πιάνουμε πέντε δέκα και τους βάζουμε να μιλήσουν Ύστερα, κόβουμε και ράβουμε, χωρίς επεξηγηματικό λόγο.
Μια στιγμή, άλλο η επεξήγηση και άλλο η παρεξήγηση. Γιατί, εδώ σίγουρα έχουμε παρεξήγηση. Αν δεν υπάρχει ο ρέοντας λόγος, το εννοιολογικό πλαίσιο, τότε έχουμε μια ακατέργαστη παράθεση μαρτυριών και στοιχείων. Εύκολο και χαρακτηριστικό στα ρεπορτάζ, μη έμπειρων δημοσιογράφων. Που να σπάμε τώρα το κεφάλι μας, να τα βάζουμε όλα σε μια σειρά και σε μια λογική εξήγηση, άστο έτσι και πέστο κολλάζ.
Εξ άλλου, με τον τρόπο αυτό, βγάζουμε και την ουρά μας απέξω. Δεν διατυπώνουμε άποψη, δεν φταίμε εμείς, άλλοι το λένε.

Δεν διαφωνώ βέβαια με το κινηματογραφικό κολλάζ.
Για να φθάσεις όμως στο σημείο, να καταργήσεις τον επεξηγηματικό λόγο και να μιλάς με κολλάζ, θα πρέπει να είσαι και πολύ μάγκας, και να γνωρίζεις σε βάθος το θέμα. Και ο Χαριτίδης κατά δήλωσή του είναι επιδερμικός, και, εκ του αποτελέσματος,  μάγκας δεν είναι.

Εννοιολογική άποψη, λοιπόν, δεν υπάρχει.
Υπάρχει άραγε αισθητική;
Ναι και είναι ενδιαφέρουσα. Η άποψη, να βάζουμε το ροκ εν ρολ, στην εποχή της Παράγκας. Γιατί όχι; Τι σημασία που το ροκ εν ρολ, έπεται; Και στο Μουλεν Ρουζ, γίνεται κάτι τέτοιο, αλλά πολύ φοβάμαι, ότι στο ταινιάκι του Χαριτίδη, δεν γίνεται ως αισθητική πρόταση, αλλά ως αποτέλεσμα της Αγνοίας.



10 σχόλια:

  1. εκατσα χτες τυχαια και το πετυχα το ντοκιμαντερ στη νεριτ πολυ αργα το βραδυ που προβληθηκε ισως σε επαναληψη παλι.κυριε νταλουκα ενας κυριος μεγαλης ηλικιας στα μαυρα ντυμενος και πολυ λεπτος με κατασπρα μαλλια και μουσια λευκα ποιος ηταν?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ο Πίτ (ή Πάνος) Κουτρουμπούσης. Μεγάλος καλλιτέχνης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Θέλω πολυ να το δώ μιας και δεν το πρόλαβα στην τηλεόραση υπάρχει κάποιος τρόπος;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Καλησπέρα το είδα στην νεριτ και εγώ..... Έπεσα απο τα σύννεφα με αυτά που γράψατε ..... Βέβαια, ουδέν κακό αμιγές καλού και με αφορμή την ταινία,ίσως θα έπρεπε να βρείτε ένα τρόπο να ενημερώσετε το ευρύ κοινό για την αλήθεια, σα φόρο τιμής κυρίως στο Σίμο και στην παραγκα του ΝΙΚΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ -ΛΑΡΙΣΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Καλησπερα!Απευθυνομαι στον κυριο Νταλουκα.Τυχαια εντελως επεσα πανω στο αρθρο σας σχετικα με την παραγκα του Σιμου και δεν σας κρυβω τη συγκινηση μου για τον ευαισθητο και ακρως ρεαλιστικο τροπο που μεταφερατε το πνευμα του υπαρξισμου οπως τον αντιλαμβανοταν και εξεφραζε ο Σιμος.Τυχαινει να τον εχω γνωρισει προσωπικα σαν κορη ενος απο τους τοτε φιλους του.Απο τις διηγησεις του πατερα μου-δυστυχως δεν ζει πια-η παραγκα ηταν συμβολο προσωπικης ελευθεριας,ενα χτυπημα σε καθε μορφης κατεστημενο και το δικαιωμα στο ονειρο για ενα καλυτερο κοσμο που οι νεοι καθε εποχης δεν επαψαν να ονειρευονται.Το εχω κρατησει στο μυαλο μου με αγαπη,κατι σαν κληρονομια αξιων απο εναν πολυ αγαπημενο και ξεχωριστο μπαμπα.Με τις φωτογραφιες της εποχης-ακουγα για την παραγκα αλλα δεν ειχα εικονα της-ξαναζωντανεψαν μνημες πολυτιμες και θαθελα ακομα μια φορα να σας ευχαριστησω για τον αψογα διακριτικο τροπο που προσεγγισατε το θεμα.Δυστυχως δεν ειδα την ταινια στη νεριτ και θαθελα μια υποδειξη για το πως μπορω να τη δω.Αν καταλαβα καλα,υπαρχουν αιχμες για αμφιλεγομενους θαμωνες της παραγκας.Πριν εκφρασω την προσωπικη μου αποψη-ασχετα αν ενδιαφερει καποιον,απλα εκμεταλλευομενη το δικαιωμα που μου δινει η ελευθερια λογου,θα ηθελα ναβλεπα την ταινια και να διαβαζα και το βιβλιο σας.Επωνυμα παρακαλω να μου στειλετε τον τιτλο του βιβλιου σας και την εκδοση.Ο πατερας μου λεγοταν Σωτος Πεσταματζογλου,απ τις προσφυγικες γειτονιες της Δραπετσωνας και η ηλεκτρονικη μου διευθυνση ειναι efipes@gmail.com.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έφη, ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια. Ο πατέρας σου υπήρξε ένας γνήσιος υπαρξιστής, ιδρυτικό μέλος και ταμίας του Συλλόγου της Ιπτάμενης Παράγκας.
      Στο ΑΡΧΕΙΟ των Ελλήνων Υπαρξιστών, αναφέρεται σχετικά:

      ΣΩΤΟΣ ΠΕΣΜΑΤΖΟΓΛΟΥ. Ικονίου 76, Αθήνα. Καλός. Ιδρυτικό Μέλος και Ταμίας. Υπέγραψε το Καταστατικό. Συνεισφέρει πάντοτε την εργασία του, για την διάδοση του Υπαρξισμού στην Ελλάδα.

      Στοιχεία για την δράση των Υπαρξιστών θα βρεις στην έκδοση ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΡΟΚ(Εκδόσεις Άγκυρα). Θα ήθελα να μάθω, αν έχεις κάποιο υλικό από τον πατέρα σου (φωτογραφίες, γραπτά, ή κάτι άλλο).

      Διαγραφή
  6. Υπαρχουν ισως λιγοστες φωτογραφιες σε καποιο παλιο συρταρι της μητερας μου αλλα δυστυχως μονο αυτες.Αν εχει καποιο ενδιαφερον,ο Σιμος επαιξε μαζι με τον μπαμπα μου στην ταινια Αγγελος με χειροπεδες με πρωταγωνιστη τον Κωνστανταρα που σωζεται στο αρχειο της ΕΡΤ.Ειναι περιεργο να μαθαινω τοσο σημαντικες πληροφοριες για εναν τοσο δικο μου ανθρωπο μεσα απο ενα blog,αλλα αυτο καθαυτο το γεγονος ειναι τρανταχτη αποδειξη οτι η φιλοσοφια τους ειχε ουσιαστικη υποσταση και καμμια διαθεση επιφανειακου εντυπωσιασμου.Ζουσαν τα πιστευω τους,δεν υποστηριζαν απλα οτι τα ζουσαν.Ευχαριστω για ολα!Παντα ενοιωθα πως ο πατερας μου ηταν ξεχωριστος ανθρωπος.Ειναι μεγαλη ικανοποιηση να το αναγνωριζουν κι αλλοι υστερα απο τοσα χρονια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Για τον ΣΙΜΟ δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ήταν ο αρχηγός. Αλλά για τους άλλους "αξιωματούχους" επικρατεί μπέρδεμα. Άλλος λέει έτσι, άλλος αλλιώς. Ο Δημητρόπουλος στο ντοκιμαντερ της ΝΕΡΙΤ (το είδα) λέει πως αυτός ήταν ο Αντιπρόεδρος. Εσείς λέτε, ότι ήταν ο Χάλκης. Υπάρχουν στοιχεία, έγγαφα από το ΑΡΧΕΙΟ των Υπαρξιστών που να αποδεικνύουν πέρα από κάθε αμφιβολία την ιεραρχία; Αν ναι, και εφόσον εσείς λέτε πως έχετε το Αρχείο, γιατί δεν τα δημοσιεύετε; Έτσι νομίζω ότι θα μπουν κάποια πράγματα στη θέση τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αγαπητέ Δ.Α. Υπάρχουν πολλά έγγραφα που αποδεικνύουν την "ιεραρχία" των Υπαρξιστών στην Ιπτάμενη Παράγκα. Θα σκανάρω μερικά, και θα αναρτήσω σχετικό θέμα.

      Διαγραφή