Έλληνες αντιστασιακοί στο Παρίσι, την περίοδο της Δικτατορίας (1967-1974). Εξορία, στράτευση, αντίσταση

Φωτο: Έλληνες στο Παρίσι, διαδηλώνουν κατά της χούντας στην Ελλάδα (21 Απριλίου 1968). Στο πρώτο πανό, διαβάζουμε «Ζήτω η οργάνωση Ρήγας Φεραίος». 

Η φωτογραφία αυτή, του Σίμου Τσαπνίδη, έγινε η αφίσα της Ημερίδας που διοργανώνεται στο Γαλλικό Ινστιτούτο, την Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2016. 

Θέμα της Ημερίδας, είναι: Οι ελληνογαλλικές σχέσεις την περίοδο της Δικτατορίας (1967-1974). Εξορία, στράτευση, αντίσταση.

Ο ηρωικός Πόντιος, Σίμος Τσαπνίδης, έζησε στο Παρίσι, εκείνα τα χρόνια, και δημιούργησε χιλιάδες φωτογραφίες, που μας δείχνουν την δράση των αυτοεξόριστων Ελλήνων, που μαζί με Γάλλους, Πορτογάλους, Ισπανούς, και άλλους, αγωνίζονταν να διώξουν το σκοτάδι του φασισμού από την Ευρώπη.

Οι εξαιρετικές φωτογραφίες του Σίμου Τσαπνίδη, αποτελούν σημαντική πηγή πληροφόρησης, και το θέμα αυτό, θα παρουσιαστεί στην Ημερίδα, από τον Μανώλη Νταλούκα.

Μελίνα Μερκούρη, συναυλία "Ζήτω η Αντίσταση των Ελλήνων"
(Φωτ. Σίμος Τσαπνίδης, Παρίσι, 1968)

Η περίοδος της Δικτατορίας στην Ελλάδα σηματοδοτεί αναμφίβολα μια στιγμή κορύφωσης των σχέσεων με τη Γαλλία, τόσο στο θεσμικό, διανοητικό, καλλιτεχνικό, όσο και στο πολιτικό επίπεδο. 

Στη διάρκεια της Επταετίας ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων, κάθε ηλικίας, κοινωνικής προέλευσης ή επαγγελματικής ιδιότητας, κατέφυγαν στη Γαλλία, ιδιαίτερα στο Παρίσι, που δεν άργησε να μετατραπεί σ’έναν από τους σημαντικότερους χώρους αντίστασης ενάντια στο στρατιωτικό καθεστώς. 

Η Γαλλία προσέφερε εκείνα τα χρόνια ένα χώρο υποδοχής και εξορίας, όπου επικρατούσαν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο, ενός πολιτικού αγώνα, που απέβλεπε στην εξ αποστάσεως στήριξη πράξεων αντίστασης επί του ελληνικού εδάφους.΄Εχοντας αναδειχθεί σε «πρωτεύουσα» των εξόριστων της Χούντας, το Παρίσι δεν άργησε έτσι να μετατραπεί σε σημαντική εστία αντιχουντικής αντίστασης.

Μίκης Θεοδωράκης, Παρίσι 1970 (Φωτ Σίμος Τσαπνίδης)

Μεταξύ των εξόριστων συναντάει κανείς την αφρόκρεμα της ελληνικής διανόησης και ορισμένες εμβληματικές προσωπικότητες προερχόμενες από τον κόσμο των τεχνών (Θεοδωράκης, Μερκούρη), καθώς από πνευματικούς και πανεπιστημιακούς κύκλους (Πουλαντζάς, Τσουκαλάς), προσωπικότητες που στη συνέχεια θα διαδραματίσουν ένα σημαντικό ρόλο στο διανοητικό τοπίο στο Παρίσι της δεκαετίας του 1970, όσο στην Ελλάδα στις δεκαετίες που ακολούθησαν. 

Η Αφίσα της Ημερίδας.

Σαράντα και πλέον χρόνια μετά το τέλος της Δικτατορίας, η Ημερίδα σκοπεύει να εξετάσει τις στενές σχέσεις, τις ανταλλαγές και τις επιρροές μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας στη διάρκεια αυτής της περιόδου. 

Το ενδιαφέρον στρέφεται ιδιαίτερα στη μελέτη των δικτύων υποστήριξης και στις σχέσεις που αναπτύχθηκαν μεταξύ των εγκατεστημένων στο Παρίσι Ελλήνων προσφύγων με ορισμένους Γάλλους διανοούμενους και καλλιτέχνες που κινητοποιήθηκαν υπέρ της υπόθεσης της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Στη διάρκεια της πρώτης συνεδρίας, θα παρουσιαστεί το πολιτικό και θεσμικό πλαίσιο, δίνοντας έμφαση στη μελέτη των αντιστασιακών και των κινημάτων αντίστασης. Η δεύτερη συνεδρία είναι αφιερωμένη στους καλλιτεχνικούς κύκλους, καθώς και σε ορισμένες προσωπικότητες που ξεχώρισαν, εκείνα τα χρόνια, με το δημόσιο ρόλο τους, μεταξύ των οποίων οι Νίκος Πουλαντζάς, Μίκης Θεοδωράκης και Μελίνα Μερκούρη. Τέλος, θα εξετασθεί επίσης η περίπτωση των φιλοχουντικών κύκλων που δραστηριοποιήθηκαν τότε στο Παρίσι, μια πιθανώς άγνωστη πτυχή, και θα επιχειρηθεί να ενταχθεί αυτή η κινητοποίηση στο ευρύτερο πλαίσιο της πολιτικής μετανάστευσης στη διάρκεια των χρόνων της Δικτατορίας.

Programme · Πρόγραμμα

9.30 - 9.45: Mots d’accueil et introduction · Παρουσίαση της Ημερίδας από τους διοργανωτές

9.45 - 10.15: Conférence introductive · Εναρκτήρια Διάλεξη Χρήστος ΧΑΤΖΗΙΩΣΗΦ Επισκόπηση των ελληνογαλλικών σχέσεων την περίοδο της Δικτατορίας (Aperçu des relations franco-helléniques durant la Dictature)

10.15 - 12.00: 1η Συνεδρία • 1ère session Paris comme lieu de résistance et lieu d’exil Το Παρίσι ως τόπος αντίστασης και εξορίας

Nικόλας Μανιτάκης

Το Παρίσι των αυτοεξόριστων αντιστασιακών (Le Paris des exilés et résistants Grecs)

Αντώνης Σαραντίδης

Η «Πορεία» (1967-1972): ένα αντιδικτατορικό περιοδικό στο Παρίσι (Une revue de résistance : la revue Poreia)

Κωστής Κορνέτης

Το Ελληνικό Σπίτι και η Χούντα των Αθηνών. «Μεταβολίζοντας» τη δεκαετία του ’60 στην Πανεπιστημιούπολη του Παρισιού (Le régime militaire d’Athènes et la Fondation Hellénique de la Cité universitaire de Paris)

Σπύρος Αρσένης - Κατερίνα Τζαμαλή

«Γεννήθηκα Ελληνίδα» : η Μελίνα Μερκούρη ενάντια στη Χούντα («Je suis née grecque » : Melina Merkouri contre la Junte)

13.30 - 15.00: 2η Συνεδρία • 2ème session Engagement et résistance Στράτευση και αντίσταση διανοουμένων και καλλιτεχνών

Servanne Jollivet

Philosophie et pensée politique pendant la dictature (Πολιτική σκέψη και φιλοσοφία την εποχή της Δικτατορίας)

Μανώλης Νταλούκας

Έλληνες αντιστασιακοί στο Παρίσι την εποχή της Δικτατορίας: το φωτογραφικό αρχείο του Σίμου Τσαπνίδη (Des résistants grecs à Paris pendant la dictature : le fonds photographique de Simos Tsapnidis)

Γιώργος Αρχιμανδρίτης

Το Παρίσι του εξόριστου Μίκη Θεοδωράκη (L’exil à Paris de Mikis Theodorakis)

15.15 - 16.45: 3η Συνεδρία • 3ème session Presse, collaboration et milieux pro-juntes à Paris Τύπος, συνεργασία και φιλοχουντικοί κύκλοι στο Παρίσι

Corinne Talon

La presse d’opinion française face à la dictature des Colonels : entre condamnation et complaisance (Ο γαλλικός Τύπος την περίοδο της Δικτατορίας : μεταξύ καταδίκης και αποδοχής)

Τάσος Κωστόπουλος

“Το είπε ο κύριος Μαρσώ”. Ένας ξεχασμένος απολογητής της χούντας στο γαλλικό Τύπο (‘Comme l’a dit Monsieur Marceau’. Un défenseur oublié de la junte dans la presse française)

Δημήτρης Ψαρράς

Η ΕΚΟΦ αντιμέτωπη με τον γαλλικό Μάη. Ο Λάκης Ιωαννίδης ακόλουθος Τύπου στην ελληνική πρεσβεία του Παρισιού, 1967-1970 (L’EKOF confrontée à Mai 68. Le chargé de presse Lakis Ioanidis au consulat grec à Paris, 1967-1970)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 

Η Ημερίδα διεξάγεται στα πλαίσια του ερευνητικού προγράμματος « Athènes-Paris, 1945-1975 », χρηματοδοτείται από τη Γαλλική Σχολή Αθηνών και πλαισιώνεται από μια παράλληλη Ημερίδα με τίτλο « Αθήνα-Παρίσι 1945-1975. Λογοτεχνία και πολιτική», που θα διεξαχθεί στη Γαλλική Σχολή Αθηνών στις 6 Οκτωβρίου.

Οργανωτική Επιτροπή : Servanne Jollivet (CNRS, UMR 8547, Transferts Culturels) Νικόλας Μανιτάκης (Πανεπιστήμιο Αθηνών)

Είσοδος Ελεύθερη.