Συνέντευξη με την χήρα του Χρήστου Ζυγομαλά

Ο Χρήστος Ζυγομαλάς στην Έκθεση ΑΘΗΝΑΪΚΟ UNDERGROUND. Φωτ. Μ.Νταλούκας 2012.  

Η Βάνια Σιδέρη -Ζυγομαλά, με συνέντευξή της στον Μανώλη Νταλούκα, δίνει διευκρινήσεις για τις συνθήκες θανάτου του Χρήστου Ζυγομαλά, και εκφράζει κάποιες παρατηρήσεις για το άρθρο στην iefimerida. 

-Πότε παρουσιάστηκαν τα πρώτα συμπτώματα της αρρώστιας; 

-Τον Ιούλιο του 2017. Ο Χρήστος ένιωσε οξείς πόνους στην κοιλιά. Τον πήγαμε στο Αττικό Νοσοκομείο, όπου παρουσίασε τρέμουλο, ισχυρό πονοκέφαλο και δυσφορία και διεγνώσθη με πέτρες στη χολή. Υποβλήθηκε σε μαγνητική το φθινόπωρο γιατί είχε αρχίσει να έχει κρίσεις πανικού και εναλλαγές προσωπικότητας και τα αποτελέσματα που δυστυχώς άργησαν έδειξαν μικρό γλοίωμα (τύπος πρωτοπαθούς όγκου εγκεφάλου). Αρχίσαμε μια σειρά εξετάσεων και τον Ιανουάριο του 2018, διαγνώστηκε με πολύμορφο γλοιοβλάστωμα υψηλής κακοήθειας.

 -Έγινε Βιοψία;

-Ναι.

-Αντιμετωπίστηκε χειρουργικά;  

-Όχι διότι ήταν μια ανεγχείρητα ιατρική περίπτωση. Αντιμετωπίστηκε άμεσα με Ακτινοβολία, Χημειοθεραπεία, Ογκοθερμία, και Κορτιζόνη.  

-Υπήρξε βελτίωση;  

-Ναι. Ο όγκος «κοιμήθηκε» για κάποιους μήνες. Όμως το Καλοκαίρι πήγαμε οικογενειακώς στο Μάτι, και είχαμε την ατυχία, να είμαστε εκεί, την μέρα που ξέσπασε η Φωτιά. Μόλις που προλάβαμε, περνώντας μέσα από τις φλόγες, να φτάσουμε στην ακτή, από όπου μας παρέλαβε η βάρκα. Σωθήκαμε εκ θαύματος όλοι, εκτός από την μητέρα μου. Η περιπέτεια αυτή κόστισε στον Χρήστο πολύ. Από τότε κατέρρευσε, «ξύπνησε» ο όγκος. «Με έφαγε η φωτιά» έλεγε. Ήταν άλλος άνθρωπος πια και όσο πήγαινε και χειροτέρευε.

 -Νοσηλεύτηκε πάλι;  

-Βέβαια.  

-Πώς αντιμετωπίσατε τα έξοδα;  

-Ο Χρήστος ήταν ανασφάλιστος. Στην Ελλάδα, είθισται να είναι ανασφάλιστοι οι καλλιτέχνες. Τα περισσότερα έξοδα καλύφθηκαν από συναυλία οικονομικής ενίσχυσης η οποία πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της οικογένειας και λοιπών φίλων για αυτόν τον σκοπό. Ευχαριστούμε γιατρούς και φίλους όλους θερμά  

-Και φθάνουμε τώρα στην μέρα...  

-Ναι στην μέρα που έφυγε από κοντά μας. Το περασμένο Σάββατο χλώμιασε, είχε χαμηλό οξυγόνο. Τον μεταφέραμε αμέσως στο Νοσοκομείο Σωτηρία. Οι γιατροί τον έβαλαν σε οξυγόνο, του χορήγησαν ορό, αλλά ήταν αργά. Την Δευτέρα, κατάλαβε ότι φεύγει. Μας κάλεσε όλους...μας αγκάλιασε και μας αποχαιρέτησε. Την Τρίτη έπεσε σε κώμα Τετάρτη έφυγε την ροδαυγή.

 -Κυρία Βάνια σας ευχαριστώ πολύ για τις πληροφορίες  

-Έχω όμως κάποιες παρατηρήσεις σχετικά με το άρθρο που γράψατε στην iefimerida (δες ΕΔΩ ). Υπάρχουν ανακρίβειες. Παρουσιάζετε τον Χρήστο ως φρικιό, ειδικά η λέξη ΄΄φρίκος΄΄ έχει ενοχλήσει παρά πολύ κόσμο και θα θέλαμε να αφαιρεθεί άμεσα.  

-Αντιλαμβάνομαι ότι θέλετε να προστατέψετε την μνήμη του κατά τον δικό σας όμως τρόπο. Μην ανησυχείτε. Η λέξη φρίκος δεν τον κακοχαρακτηρίζει. Το αντίθετο, για τα χρόνια που αναφερόμαστε, ήταν τίτλος τιμής.  

-Επίσης λέτε ότι εγκατέλειψε την σχολή καλών τεχνών χωρίς να αναφέρετε ότι τελικώς πήρε πτυχίο με καθηγητή τον κ.Λάππα! Είχε μια μεγάλη πορεία στη γλυπτική και ζωγραφική με παρά πολλές εκθέσεις και βραβεία όπως π.χ. τον έπαινο για την προτομή της Μελίνας Μερκούρη από τον δήμαρχο Αθηναίων Δ.Αβραμόπουλο και αλλά πολλά. Θέλω να πω με αυτό αγαπητέ κ.Νταλούκα ότι η προσπάθεια σας είναι πολύ σεβαστή αλλά όταν παραβλέπουμε τις πολύ σημαντικές λεπτομέρειες δίκην ενός γρήγορου (δημοσιογραφικού) αποτελέσματος τότε κινδυνεύουμε να παραδώσουμε απλώς έναν άγαρμπο ''αχταρμά''...Επιπλέον το πιο σημαντικό στοιχείο της βιογραφίας του Ζυγομαλά είναι η υπέροχη οικογένεια που έχει φτιάξει, το οποίο, στο άρθρο, δεν αναφέρεται πουθενά.  

-Ευχαριστώ πολύ για τις παρατηρήσεις σας και θα μου επιτρέψετε να σας απαντήσω. Είναι αλήθεια ότι η είδηση του θανάτου, μας αναγκάζει πολλές φορές να γράφουμε γρήγορα, όμως σε αυτές τις περιπτώσεις δίνουμε την είδηση και κάποια γενικά στοιχεία, δεν γράφουμε βιβλίο. Έχετε δίκιο για την ΑΣΚΤ. Να συμπληρώσω την αλήθεια λοιπόν. Η αλήθεια είναι ότι σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών την περίοδο 1973-1974 ζωγραφική στο εργαστήριο των Ν.Νικολάου και Λ.Κανακάκη και χαρακτική στο εργαστήριο του Γραμματόπουλου και συνέχισε κατά την περίοδο 2000-2004 γλυπτική στο εργαστήριο του Γ. Λάππα από όπου και αποφοίτησε. Λέτε ότι θα έπρεπε να αναφέρω και την προτομή της Μελίνας. Αλλά, για να τα αναφέρω όλα, πρέπει να γράψω βιβλίο. Ανέφερα το άγαλμα της Αγίας Αιμιλίας και τους Σιδερένιους Αγγέλους, σαν δείγμα του έργου του. Δεν ήταν μόνο η προτομή της Μελίνας που παρέλειψα. Να έλεγα και για το βραβείο του 1997, για το Μνημείο της Αεροπορίας στην Τανάγρα; Να έλεγα και για τις δεκάδες Εκθέσεις και συμμετοχές του; Ίσως. Τι να πρωτοαναφέρω. Συμφωνώ ότι ο Χρήστος δημιούργησε μία υπέροχη οικογένεια. Με συγχωρείτε λοιπόν που δεν το ανέφερα αυτό. Ευχαριστώ για την συζήτηση. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια για την απώλεια του συζύγου σας. Θα πρέπει να ξέρετε ότι ο Χρήστος υπήρξε φίλος μου και θα προσπαθήσω να αναδειχτεί το πλούσιο έργο του, όπως και εκείνος με βοήθησε σημαντικά στην έκδοση ενός δικού μου βιβλίου.