ΨΥΧΕΔΕΛΕΙΑ (Πρώτο Μέρος)

Πολύς λόγος γίνεται τελευταία περί «ελληνικής ψυχεδέλειας». Το «ψυχεδελίζειν» εστί φιλοσοφείν, αρκεί βεβαίως να μην συμπεριλαμβάνεται το «υβρίζειν».

Τι ακριβώς είναι ψυχεδέλεια;

Η λέξη επινοήθηκε από τον Βρετανό ψυχίατρο Humphry Osmond, ο οποίος συνδύασε δύο ελληνικές λέξεις, την ψυχή και το δήλον (αυτό που γίνεται φανερό). Κυριολεκτικά λοιπόν σημαίνει, κάθε κατάσταση όπου γίνεται φανερή η ψυχή.

Η κυριολεκτική σημασία του όρου, δεν θέτει προαπαιτούμενο την χρήση ουσιών. Δηλαδή, η προσευχή, ο διαλογισμός, η έκσταση των Αναστενάρηδων, είναι μερικά παραδείγματα «καταστάσεων» που  μπορούν να οριστούν

σαν ψυχεδελικές εμπειρίες. 

Όπως σχεδόν και κάθε λέξη, έτσι και η λέξη ψυχεδέλεια, με τον καιρό απέκτησε  διάφορες ερμηνείες, πέραν της πρώτης και κυριολεκτικής. Στην διάρκεια κυρίως του Καλοκαιριού της Αγάπης, η λέξη συνδυάστηκε με την χρήση «ψυχεδελικών» ουσιών , η δε ευγενέστατη Ψυχεδέλεια, εξέπεσε σε Ψυχομαντεία, κατά την έννοια που δίνει ο Πλούταρχος.

Έτσι, απέκτησε και μια δεύτερη ερμηνεία, «ψυχεδέλεια» ονομάστηκε η κατάσταση που επιφέρουν οι «παραισθησιογόνες» ουσίες, και «ψυχεδελικό» κάθε έργο που παράγεται μέσα σε αυτή την κατάσταση.

Η αλήθεια είναι ότι υπήρξαν πολλά έργα που έγιναν υπό την επήρεια του LSD, αλλά υπήρξαν και πολλά, που παρόλο που δεν είχαν καμία σχέση, μπήκαν υποβολιμαία σε αυτή την κατηγορία, για να εξυπηρετήσουν έναν ηλίθιο και ψυχομαντικό μύθο. 

Κλασικό παράδειγμα το Lucy In The Sky With Diamonds. Το τραγούδι αυτό του John Lennon, ονομάστηκε ψυχεδελικό, όχι διότι εκδήλωνε μια κατάσταση ψυχικής έκλαμψης, αλλά διότι –σύμφωνα με ένα μύθευμα-μετέφερε ένα «κρυφό μήνυμα». Οι υπέρμαχοι δηλαδή της ταύτισης της ψυχεδέλειας με τα παραισθησιογόνα, έπαιρναν τα αρχικά των τριών λέξεων Lucy, Sky και Diamonds, και ιδού, έλεγαν, το LSD, το κρυφό μήνυμα, η κρυφή λέξη. Μάταια, ο ίδιος ο  John Lennon, προσπαθούσε να βάλει μυαλό σε αυτούς τους κουφιοκεφαλάκηδες, διευκρινίζοντας ότι η «Λούση στον Ουρανό με τα Διαμάντια», ήταν μια ζωγραφιά του γιου του, και η εμπειρία του ήταν άλλου τύπου. Μάταια δήλωνε ότι οι  δικές του «ψυχεδελικές» εμπειρίες ήταν θρησκευτικού χαρακτήρα και ότι κυρίως αυτό που ονομάστηκε «ψυχεδελικό έργο» των Beatles, δεν είχε να κάνει με το LSD, αλλά με τον διαλογισμό, την θρησκευτική εμπειρία.

 

Υπήρξαν ψυχεδελικά έργα γραμμένα από Έλληνες;

Βεβαίως, τόσο με την πρώτη κυριολεκτική έννοια, όσο και με την δεύτερη την δημιουργία μέσω LSD και άλλων παραισθησιογόνων ή και ψυχότροπων.

Το «Περιβόλι του Τρελλού» για παράδειγμα, είναι ένα έργο ψυχεδελικό με την κυριολεκτική σημασία. Ο Σαββόπουλος, δεν παίρνει LSD για να δημιουργήσει. Οι δίσκοι του Γιώργου Ρωμανού, είναι ένα άλλο παράδειγμα. Λέμε ότι είναι ψυχεδελικός ο δίσκος «Δυο Μικρά Γαλάζια Άλογα» , αλλά δεν εννοούμε ότι ο Ρωμανός,  τελεί υπό κάποια ψυχεδελική ουσία, ότι υπάρχει κάποιο «ταξίδι».

Υπάρχουν όμως και έργα από έλληνες που είναι δημιουργημένα μέσα από τη χρήση διάφορων ψυχεδελικών ουσιών.

Υπάρχουν έργα, πολύ γνωστών καλλιτεχνών, που έγιναν με χρήση LSD, άλλα με χρήση μεσκαλίνης και ακόμη ντάτουρας, το γνωστό διαβολόχορτο.

Θα αναφερθώ σε ένα μόνο από αυτά.

Το 666, των Aphrodite’s Child.

Μερικοί, νομίζουν ότι ο Φέρρης, έπινε σαλέπι για να γράψει το έργο. Είναι λάθος. Το έργο γράφτηκε μέσα από τη σκόπιμη χρήση LSD.  Ο Κώστας Φέρρης, έκανε τα «ταξίδια» του, έγραψε το έργο και μετά, LSD δεν πήρε ποτέ πάλι. Το τελευταίο «ταξίδι» ήταν αυτό που τον φρήκαρε και έγκαιρα αντιλήφθηκε τον τεράστιο κίνδυνο (οι περισσότεροι που κάνουν χρήση LSD φλερτάρουν τον θάνατο).

Μια και ήρθε ο λόγος στο 666, ας πούμε και μερικά πράγματα που δεν είναι γνωστά.

Το έργο γίνεται όταν ουσιαστικά οι Aphrodite’s Child έχουν διαλύσει. Ο Παπαθανασίου, ζήτησε από τον Φέρρη, να του γράψει στίχους για ένα concept album, για ένα κύκλο δηλαδή τραγουδιών που να συνδέονται με μια κεντρική ιδέα.

Ο Φέρρης του απάντησε ότι αυτή η κεντρική ιδέα θα μπορούσε να είναι κάτι σαν το Jesus Christ Super Star.

-Δεν μου αρέσει αυτό, απάντησε ο Παπαθανασίου... υπάρχει άλλη ιδέα;

-Τι θα έλεγες για την Αποκάλυψη του Ιωάννη;

Η ιδέα άρεσε στον Παπαθανασίου και ο Φέρρης ανέλαβε να γράψει τους στίχους.

Όμως τι στίχους να έγραφε αφού την Αποκάλυψη δεν την είχε διαβάσει, και μέχρι να την διάβαζε και να εμπνεόταν από αυτή,  θα είχε εκπνεύσει και η προθεσμία...

Τους προβληματισμούς του αυτούς, εμπιστεύτηκε στον φίλο του ζωγράφο Γιάννη Τσαρούχη, ο οποίος  τότε, ποιούσε επίσης τας διατριβάς του, στο Παρίσι.

Ο Τσαρούχης τον έσωσε.

-Θα σου πω εγώ τι να κάνεις...του είπε...θα σου λέω εγώ τι λέει η Αποκάλυψη, θα σου μιλήσω για τα βασικά σύμβολα, κι εσύ μετά... εμπνεύσου!

Έτσι και έγινε. Ο Κώστας Φέρρης έμαθε την Αποκάλυψη, μέσω των διδαχών του Γιάννη Τσαρούχη. Αλλά δια να εμπνευστεί καλύτερα, αποφάσισε πως θα έπρεπε να κάνει και μερικά «ταξίδια» με οδηγό το LSD.

Μία άλλη έμπνευση για τον Φέρρη, ήταν ο Jim Morrison, ο οποίος ήταν επίσης τότε στο Παρίσι. Τον Morrison, τον παρατηρούσε, ποτέ δεν του μίλησε, όμως προσπάθησε να πιάσει την αύρα του, και υπάρχει μάλιστα και τραγούδι στο 666, που είναι γραμμένο γι αυτόν.