Δευτέρα 7 Ιανουαρίου 2013

Οι αγώνες του 114 και του 15%. 1962-63


Το περίεργο σύμπλεγμα του αστυνομικού και του φοιτητή (Φωτογραφία από το Αρχείο της ΕΜΙΑΝ) θυμίζει χορευτική φιγούρα. Όμως, ο φοιτητής και ο αστυνομικός δεν χορεύουν ζεϊμπέκικο. Βρισκόμαστε στο πύρινο έτος του 1962 και στους αγώνες που έμειναν στην ιστορία σαν αγώνες του 114.


Οι φοιτητές θέλουν να σαρώσουν την σαπίλα. Θέλουν να διώξουν τους χαφιέδες από τα Πανεπιστήμια και να καταργήσουν το σπουδαστικό τμήμα της ασφάλειας. Θέλουν καλύτερα κτίρια, αύξηση των κονδυλίων και ελευθερία στη σκέψη. Βροντοφωνάζουν «Δεν χωράμε στα ψυγεία!» και υψώνουν ελληνικές σημαίες με τον αριθμό 114, αποφασισμένοι να αναλάβουν την ευθύνη για την μοίρα τους. Το 114, ήταν το ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος που όριζε ότι η φύλαξή του επαφιόταν στον πατριωτισμό των Ελλήνων. Οι αστυνομικοί καταπατούν το άσυλο και χτυπούν τους φοιτητές με γροθιές και ρόπαλα.

Φωτο: Οι αστυνομικοί εισβάλλουν στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου για να συλλάβουν και να δείρουν τους φοιτητές (Αρχείο Ντούνια Κουσίδου- Σταύρου Σταυρόπουλου)

Οι αγώνες για το 114 έχουν αιτία την ασφυξία που προκαλεί το αυταρχικό καθεστώς της παλαιοκομματικής δεξιάς. Σαν αρχή θεωρείται το έτος 1959, όταν οι φοιτητές διεκδικούν το φοιτητικό εισιτήριο. Οι υπεύθυνοι του Υπουργείου Παιδείας αρχικά εμπαίζουν και χρονοτριβούν και η αστυνομία χαρακτηρίζει τις φοιτητικές διαδηλώσεις κομμουνιστικές που έχουν σκοπό την «διασάλευση της τάξεως». Τελικά, ύστερα από συγκρούσεις η κυβέρνηση παραχωρεί πάσο στους φοιτητές. 


Τον Απρίλιο του 1962, οι φοιτητές ξεκινούν νέους αγώνες που μένουν στην ιστορία σαν αγώνες του 114. Έχει προηγηθεί (31 Μαρτίου 1962), μία διαδήλωση φοιτητών της Φυσικομαθηματικής Σχολής που αντιδρούσαν στην απόφαση του ΟΤΕ να τους αποκλείει από τους διορισμούς στον οργανισμό. Ο ΟΤΕ, ήθελε να αποκτήσει ανώτερα στελέχη που να προέρχονται μόνο από το Πολυτεχνείο και οι φυσικομαθηματικοί συγκεντρώνονται στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου για να διαμαρτυρηθούν. Όμως, η αστυνομία καταλύει το άσυλο, εισβάλει μέσα στον χώρο του Πανεπιστημίου και βάφει την διαδήλωση στο αίμα. Από εδώ και πέρα, κυρίαρχο δεν είναι το αίτημα του διορισμού στον ΟΤΕ, αλλά ο σεβασμός στο φοιτητικό άσυλο και η ελευθερία στον Πανεπιστημιακό χώρο. Έτσι, ένας αγώνας για επαγγελματική κατοχύρωση μετατρέπεται σε αγώνα υπέρ της ελευθερίας. Τα επεισόδια κλιμακώνονται με νέες διαδηλώσεις και νέες αστυνομικές επεμβάσεις που δείχνουν ένα σκληρότατο πρόσωπο μιας δημοκρατίας που συμπεριφέρεται με σχεδόν φασιστικό τρόπο. Η αστυνομία, έχει ανάμεσα στους φοιτητές πράκτορες και υπάρχουν ακόμη και φοιτητικές οργανώσεις (ΕΚΟΦ, ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟΙ κ.α) που πολλά μέλη τους συνεργάζονται με την αστυνομία.

Η κραυγή για ελευθερία στα Πανεπιστημιακά ιδρύματα κυριαρχεί στις διαδηλώσεις και σταδιακά μετατρέπεται σε κραυγή για ελευθερία στην ελληνική κοινωνία που καταδυναστεύεται από ένα κράτος χωροφύλακα. Σημαία του αγώνα γίνεται ένα νούμερο, το 114. Το νούμερο αυτό αντιστοιχούσε στο ακροτελεύτιο άρθρο του Συντάγματος του 1952 που όριζε ότι «η υπεράσπιση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων». Στην Ακρόπολη, στο Υπουργείο Βιομηχανίας και στο Πανεπιστήμιο, υψώνονται ελληνικές σημαίες που στο κέντρο τους αναγράφουν τον αριθμό 114. Κεντρικό σύνθημα στις φοιτητικές συνελεύσεις είναι ο λόγος του Ρήγα Φεραίου «Συλλογάται καλά όποιος συλλογάται ελεύθερα». Η εξέγερση του 1962 θυμίζει αρκετά την εξέγερση του 1973, όταν οι φοιτητές αγωνίζονται κατά των φασιστικών δομών της κοινωνίας.

Οι αγώνες του 15%. 

Τον Δεκέμβριο του 1962, παρατηρείται μία εκπληκτική άνοδος του φοιτητικού κινήματος. Οι φοιτητές είναι αποφασισμένοι να αλλάξουν την λογική της Ψωροκώσταινας, που ξοδεύει αφειδώς στους γάμους της πριγκίπισσας Σοφίας, ενώ παρέχει πενιχρά κονδύλια για να σπουδάσουν τα παιδιά της. Οι νέοι απαιτούν την αναγέννηση της παιδείας. Θέλουν καλύτερα Πανεπιστήμια, καλύτερα σχολεία, καλύτερα βιβλία, καλύτερες συνθήκες σπουδών.


Οργανώνονται ογκώδεις διαδηλώσεις που ζητούν το 15% του εθνικού προϋπολογισμού να διατίθεται στην παιδεία. Τα συνθήματα που ακούγονται είναι:
-Προίκα στην Παιδεία
-Να σπουδάζουν οι φτωχοί
-Οι ξένοι πηγαίνουν στα άστρα κι εμείς στα υπόγεια
-Μάθημα στο Μον Παρνές



Η κυβέρνηση Καραμανλή που αντιδρά με βίαιο και αστυνομικό τρόπο, εκφράζει απόλυτα την ψυχροπολεμική λογική της μετεμφυλιακής κοινωνίας που κλεινόταν από τον κομμουνιστικό φόβο. Αυτός ο φόβος ήταν η κύρια αιτία γένεσης παρακρατικών ομάδων που σαν τα καρκινώματα προσέβαλαν τον κρατικό μηχανισμό και τελικά επέφεραν τον θάνατο της ίδιας της δημοκρατίας. Στην κυβέρνηση της ΕΡΕ, υπάρχουν στελέχη (όπως ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος) που φαίνεται να ενδιαφέρονται για τη δημοκρατία και τους νέους. Όμως, και αυτά τα στελέχη αδυνατούν να κατανοήσουν το κλίμα και στέκονται τελικά ανήμπορα τραγικά στοιχεία. Επιβάλλονται οι ομάδες που επισείουν τον κόκκινο κίνδυνο και εκείνοι που θα έπρεπε να ηγηθούν, τελικά έπονται. Η επικρατούσα αντίληψη είναι ότι τα πάντα είναι καθοδηγούμενα από τη Μόσχα και οι προοδευτικές φοιτητικές κινητοποιήσεις, εκλαμβάνονται σαν παραλλαγμένη κομμουνιστική επίθεση που προσπαθεί να κερδίσει με δημοκρατικούς τρόπους τον χαμένο πόλεμο του 1949. Οι κινήσεις είναι πεισματικά τυφλές. Στην πραγματικότητα ο εμφύλιος συνεχίζεται. 


Για περισσότερα δες ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΡΟΚ (Μανώλης Νταλούκας. Εκδόσεις Άγκυρα, 2012)

8 σχόλια:

  1. ΕΛΕΟΣ ΠΙΑ , ΜΗΝ ΛΕΤΕ ΑΝΟΗΣΙΕΣ !! ΤΟ 1962 ΗΤΑΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΑΛΛΑ ΤΟ 1973 ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΟ ΗΤΑΝ ΣΤΗΜΕΝΗ ΠΡΟΒΟΚΑΤΣΙΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΙΔΗ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΑΚΤΟΡΩΝ ΤΗΣ ΜΟΣΑΝΤ ΚΑΙ ΤΗΣ ΗΠΑ !! ΔΕΝ ΕΡΙΞΑΝ ΚΑΜΙΑ ΧΟΥΝΤΑ ΟΙ ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΗΛΙΘΙΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ , ΚΑΘΩΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ 85.000 ΠΕΡΙΠΟΥ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΕΛΑΒΑΝ ΜΕΡΟΣ ΠΕΡΙΠΟΥ 2000 !!!! ΕΔΩΣΑΝ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΤΗΜΑ ΣΤΟΥΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΥΣ ΝΑ ΑΝΑΤΡΕΨΟΥΝ ΤΗΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΟΥ ΜΟΛΙΣ ΑΝΕΤΕΙΛΕ ΚΑΙ ΝΑ ΦΕΡΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΥΙΚΗ ΧΟΥΝΤΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΙΔΗ ΜΕ ΤΑ ΠΑΡΕΛΚΟΜΕΝΑ !!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όσα δεν φτάνει ο κνίτης τα κάνει προβοκάτσιες. Τα ίδια έγραφε τότε και το επίσημο φοιτητικό φύλλο της ΚΝΕ.

      Διαγραφή
    2. Καλά ρε σεις. ΔΕΝ ντρέπεστε όλοι σας, σχολιάζετε ανέξοδα και με εμπάθεια ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ στιγμές του ΛΑΟΥ μας και της ΝΕΟΛΑΙΑΣ σας.

      Διαγραφή
  2. ΑΥΤΑ ΤΑ ΛΕΕΙ Η ΠΕΡΑΣΤΙΚΑ ΣΟΥ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Δες πού κατέληξαν οι φοιτητές 1973-1974 πχ Δαμανάκη μωροπουλου Λαλιώτη δες και μετά μιλά για σπουδαίες στιγμές του λαου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. χμμμ! τι μοναδικο εθνικο σπορ να βεβηλώνεται η ιστορια κυριοι! ποτε σε κανενα τοπο και χρονο δεν υπηρξε συνολικη ανταποκριση σε ένα δημοκρατικο καλεσμα για αντισταση. είναι παντα αυτοι οι λιγοι που το λεει η περδικουλα τους να υπερασπιστουν τα ιερα και οσια ΟΛΩΝ και ας τους λησμονητε. οσο για τη δαμανακη κ.α όπως και πολλοι του μαη του 68 στην γαλλια ...δεν ηταν αυτοι το κυμα της αλλαγης και ξ οποια ευθυνη των μετέπειτα επιλογων τους βαραινει τους ιδιους. τιμιστε τους αξιους, τους πιστους στις αξιες του πολλοι 'εφυγαν' για μας ...απ'αρχης του κοσμου.
    τελευταιο θελω να πω ότι εγω σε αντιπαραβολή της δαμανακης εχω τον πατερ μου. απλο φοιτητη της φυσικομαθηματικης σχολης του 114 που αφιερωσε την ζωη του για 40 χρονια στην παιδεια αψηφώντας ελλιπή κονδυλια, γεμιζοντας τα καλοκαιρια του με καινούριες τεχνικες εκπαιδευσης,μεγαλωνοντας 2 κορες ελευθερες και δημοκράτισσες! προσοχή λοιπον στα εξερχομενα που αφορουν στους (παντα) λιγους 'καλους και αγαθους'και ακομη μεγαλυτερη προσοχή στα εισερχομενα από τους αδαης και μισαλλόδοξους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. .... δέν μπορώ μανούλαμ δέν μπορώ σύρε φέρε μάναμ τον γιατρό τον γιατρό τον κανακάρη ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. .... δέν μπορώ μανούλαμ δέν μπορώ σύρε φέρε μάναμ τον γιατρό τον γιατρό τον κανακάρη ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή