Η Ζωή Εν Γύψω

Η μαύρη επέτειος της 21 Απριλίου 1967, είναι μια ευκαιρία, να διατυπωθούν ξανά βασικά ερωτήματα, περί του νοήματος της ελευθερίας και της ζωής.

Ζωή χωρίς ελευθερία δεν υπάρχει, και αντίστροφα, δεν είναι ελεύθερος κανείς, όταν δεν μπορεί με αξιοπρέπεια να ζήσει.

Τι σύμπτωση! Όλες οι δικτατορίες, επεβλήθησαν με το πρόσχημα της «σωτηρίας» του έθνους.

Όλοι οι δικτάτορες, έλεγαν ότι ήθελαν να μας σώσουν. Στην πραγματικότητα, ο σκοπός τους, ήταν να μας βάλουν στον γύψο.

Κοιτάζω σήμερα, ένα πλακάκι που μου χάρισε ο μεγάλος μας καλλιτέχνης, ο αείμνηστος Βλάσης Κανιάρης.

1-    

            Αριστερά  φωτο  Ο Βλάσης Κανιάρης (φωτογραφία του Μ.Νταλούκα, 2005)

Είναι ένας τετράγωνος γύψος 6 Χ 6 cm , και ένα πάνινο κόκκινο γαρύφαλλο, προσαρμοσμένο κατάλληλα, ώστε να φαίνεται ότι από εκεί και ανθίζει. 

Το πλακάκι αυτό, μεσούσης της χούντας, έγινε σύμβολο ελευθερίας και ονομάστηκε «Ζωή εν Γύψω». Μοιράστηκε στους επισκέπτες της Νέας Γκαλερί, όπου ο Κανιάρης (Άνοιξη του 1969), παρουσίαζε κατασκευές σε γύψινες φασκιές, δεμένες με συρματόπλεγμα στρατοπέδου συγκεντρώσεως. Το νόημα των έργων ήταν φανερό: Η χούντα, μας είχε δέσει με φασκιές και μας έβαλε μέσα σε συρματόπλεγμα απαγόρευσης.

Αριστερά φωτο:    Ο Βλάσης Κανιάρης μπροστά σε ένα από τα δεμένα με συρματόπλεγμα έργα του. Άνοιξη 1969, στη Νέα Γκαλερί

Οι Αθηναίοι, που επισκέπτονταν την έκθεση για να δουν τα δεμένα με συρματόπλεγμα έργα του, έπαιρναν δώρο, από τον καλλιτέχνη και αυτό το πλακάκι με το γαρύφαλλο και το κυκλοφορούσαν με νόημα στην πρωτεύουσα. Ο φέρον το πλακάκι, διεμήνυε με εξαιρετικά συμβολικό τρόπο: Υπομονή και η χούντα θα πέσει. 

Είχα διαβάσει για τον Κανιάρη και την περήφανη στάση του, και μου δόθηκε η ευκαιρία, να τον επισκεφτώ στο σπίτι του, τον Ιανουάριο του 2005.

Μου είπε όλη την ιστορία με το πλακάκι, και κατέληξε εξηγώντας...

«Ο γύψος συμβόλιζε τον θάνατο, και το γαρύφαλλο, τη ζωή. Το σύμπλεγμα, σήμαινε ότι όπου υπάρχει γύψος, όπου υπάρχει θάνατος, δεν μπορεί θα ανθίσει και η ζωή, και ο γύψος αργά ή γρήγορα θα σπάσει...»

Μου χάρισε ένα από τα πλακάκια που είχαν μείνει στο εργαστήριο, από τότε.

Είδα υπήρχαν αρκετά, σε ένα ξύλινο τελάρο, σκονισμένα από τα χρόνια.

-Γιατί τα κρατάτε; τον ρώτησα

-Που ξέρεις, μπορεί να χρειαστεί, να τα μοιράσουμε πάλι.. απάντησε με αινιγματικό χαμόγελο

-Α, μα αυτό αποκλείεται, η δημοκρατία μας δεν κλονίζεται, δεν πιστεύω ότι είναι δυνατόν να επιτρέψουμε να έχουμε χούντα στο μέλλον

Πόσο άδικο είχα!

Ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ ότι υπήρχε περίπτωση, η χούντα να μην έρθει με τανκς. Δεν μπορούσα να φανταστώ, ότι η χούντα, εκτός από στρατιωτικά, έχει και πολλά άλλα πρόσωπα, και ότι μπορούσε να φορέσει, ακόμα και σοσιαλιστικό μανδύα.

Τώρα κάθομαι και κοιτάζω το γύψινο πλακάκι με το γαρύφαλλο και έχω ανάμικτα συναισθήματα.

Από τη μια θλίβομαι γιατί βλέπω σε αυτό, όπως και παντού γύρω μου, γύψο.

Από την άλλη όμως, αισθάνομαι μια κρυφή ανάσα χαράς, γιατί ξέρω, ότι κάπως, κάποτε, το γαρύφαλλο θα φανεί, κι αυτός ο καταραμένος γύψος θα σπάσει.